Waar bent u naar op zoek?

Het wonder vatten in taal is onmogelijk

Kleine woorden

Dr. Janneke de Jong
Door: Dr. Janneke de Jong
21-12-2021

Rond het kerstfeest wordt er veel voorgelezen en gedeclameerd. Kinderen leren teksten uit het hoofd, of ze de woorden nu begrijpen of niet. Die woorden dragen ze soms hun hele leven met zich mee.

Wanneer de bekende schrijver J. Bernlef (pseudoniem van H.J. Marsman, 1937-2012) terugdacht aan het kerstfeest uit zijn kindertijd, herinnerde hij zich het bijbellezen aan een feestelijke dis. Eén woord uit Lukas 2 bezorgde hem rillingen: ‘vanwege’. Dat woord kende hij niet, maar hij begreep dat het in het voorgelezen verhaal een drama veroorzaakte: vanwege het bevel moesten mensen het huis uit en op weg gaan. Dat leek de jongen bepaald niet aanlokkelijk.

Vanwege
‘En het geschiedde in die dagen
dat er een bevel uitging vanwege keizer Augustus…’
Je las het ons strak en plechtig voor.

Weg moesten ze uit hun huizen
dagreizen ver om ergens geteld.
Waarom? Vanwege. Dat woord kende ik niet.

Maar wel dat het bevel ook hier
kon gelden, aan deze feestelijke dis
en wij vertrekken moesten, plotseling

om geteld of erger. Het kind, de kribbe
de wijzen uit het Oosten vielen in het niet. 

Ik keek naar buiten. Nergens scheen de ster.
Je stem leek ver, je las oude woorden.
En ik vreesde met grote vreze. Vanwege.

Bernlef onthield van het bijbellezen op het kerstfeest dat ene, hem onbekende woord ‘vanwege’. De taal maakte indruk op hem, maar het wonder van Jezus’ geboorte had hem weinig te zeggen.

Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 16 december 2021.
Neem een jaarabonnement (€ 49,95). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!

 

Dr. Janneke de Jong
Dr. Janneke de Jong

is docent Nederlands en onderzoeker aan Driestar hogeschool in Gouda.