Leven met verwachting
Kinderen nemen het leven vaak zoals het komt en leven vanuit het rotsvaste vertrouwen dat God alles goed zal maken. Het is een belofte waar ze geen moment aan twijfelen, maar waar ze tegelijk nog niet de diepte en reikwijdte van kunnen bevatten.
Hoe ouder de kinderen worden, hoe meer ze ontdekken hoe de wereld in elkaar steekt en hoe bewuster ze zich worden van alle gebrokenheid op aarde. Door verdrietige gebeurtenissen in het gezin of hun omgeving, maar ook door de beelden en geluiden die ze vanuit de media horen, ontdekken kinderen steeds meer dat de wereld niet altijd mooi is. Het kan heftige gevoelens oproepen van angst, onrust, onzekerheid, boosheid, verdriet en paniek.
Tegenslag
We kunnen dit niet weghouden bij onze kinderen. Soms heb je als ouder de neiging om je kind zoveel mogelijk weg te houden bij tegenslag of moeilijke thema’s. Maar sinds de verkeerde keuze van Adam en Eva in het paradijs zijn zonde, moeite en pijn onderdeel van het leven. Tegenslag hoort bij het leven, hoe graag we ook anders zouden willen. We zullen er een weg in moeten vinden. Ook onze kinderen zullen dat moeten leren. Het leven hier op aarde is niet het leven zoals God dat uiteindelijk bedoeld heeft. Daarom blijven we zo verlangend uitkijken naar de nieuwe hemel en aarde. Zo ontdekken ook kinderen steeds meer hoe de wereld in elkaar zit. Soms vinden ze het lastig om er woorden aan te geven, maar ook zij zijn op zoek naar hoop. Hoop op een gezellig thuis, een wereld zonder oorlog of ziekte of een wereld waarin iedereen in vrijheid kan leven.
Vragen
Wanneer kinderen steeds meer ontdekken hoe de wereld in elkaar zit, gaan ze ook steeds meer vragen stellen. Waarom gebeuren deze dingen? Kan God er niet voor zorgen dat het ophoudt? Het is belangrijk om samen met je kinderen in gesprek te gaan en antwoorden te zoeken in Gods Woord. Zeker, de Bijbel geeft geen afgeronde antwoorden op alle vragen die je bij de gebeurtenissen in deze tijd kunt hebben, maar je vindt er wel een richtinggevende duiding in.
De gebeurtenissen die om ons heen plaatshebben, worden ook wel geduid als tekenen van de eindtijd. Zo spreekt de Heere Jezus er ook over in Mattheüs 24. Ze be-teken-en (ze herinneren je eraan) dat er een einde aan de tijd komt. Op dat moment komt Hij terug om te oordelen. Het lijkt soms alsof we er (vaak onbewust) van uitgaan dat de tijd altijd maar doorgaat. We zien de geschiedenis als een eeuwigdurende aaneenschakeling van minuten, uren en dagen. De tijd gaat altijd maar door, totdat… Jezus terugkomt. Juist in deze tijd, waarin we leven in een schijnbaar maakbare wereld, is het belangrijk om kinderen mee te geven dat de tijd niet maakbaar is, maar dat we in Gods tijd leven. Dat maakt ons ervan bewust dat we in alles afhankelijk zijn van Hem en van Zijn genade.
Eind der tijden?
De tijd van crisis waarin we op dit moment leven, kan geduid worden als de eindtijd. Soms wordt er gezegd: ‘Honderd jaar geleden zeiden ze óók al dat we in de eindtijd leefden.’ Een begrijpelijke opmerking. Die laatste fase is al begonnen na Pinksteren en duurt nog steeds voort. Dat is dus inderdaad al een lange tijd. Maar dat mag niet leiden tot de conclusie dat de tekenen er niet zoveel meer toe doen, omdat ze er altijd al zijn geweest. Dat laatste klopt, maar dat verandert niets aan de voortdurende noodzaak om waakzaam te zijn – nu al tweeduizend jaar lang. Daar komt nog bij dat juist in deze tijd de boodschap van de tekenen extra actueel lijkt te zijn, omdat er sprake is van een verdichting van de tekenen: de intensiteit en de frequentie ervan nemen toe.
Dat geeft aan ons bestaan een grote ernst. We leven niet (alleen) om iets door te geven aan ons nageslacht. We leven (vooral) om God te eren en Hem eens te ontmoeten. De tekenen van de eindtijd herinneren ons eraan dat het dáár naartoe gaat, naar de definitieve komst van Gods Koninkrijk. Dat is niet iets om bang voor te zijn, maar door de dood en opstanding van Christus, juist iets om naar uit te kijken.
Woorden vinden
Het kan best lastig zijn om dit goed onder woorden te brengen tegenover je kinderen. Het gaat over abstracte begrippen en over een werkelijkheid die ons verstand te boven lijkt te gaan. Zoek daarom naar vormen en woorden die bij je kind passen. Het is opvallend dat Jezus Zelf ook gelijkenissen gebruikt om de mensen uit te leggen hoe ze zich op de komst van Gods Koninkrijk moeten voorbereiden. Denk maar aan de gelijkenis over de tien meisjes die zich voorbereiden op een bruiloft (Matt.25:1-13). Niet alle meisjes waren goed voorbereid en dat had grote gevolgen. Ze kwamen te laat en waren niet meer welkom op het feest.
Op de komst van Gods Koninkrijk en Zijn Zoon Jezus moet je je dus voorbereiden. Heel concreet door te blijven bijbellezen, bidden, naar de kerkdienst en naar de club te gaan. Niet stil blijven zitten, maar actief bezig zijn met je geloof. Het mooie is dat je dat niet alleen hoeft te doen, daar kun je elkaar bij helpen.
Identificatie
Zoek samen met je kinderen naar mensen in de Bijbel die ook moesten omgaan met grote uitdagingen en toch op God bleven vertrouwen. Wat valt op aan deze persoon? Op welke manier geeft hij zijn relatie met God vorm? Het is hierbij belangrijk dat je algemene ervaringen van personen in de Bijbel niet generaliseert. ‘Zoals God in het leven van David deed, wil Hij ook in jouw leven doen.’ Dit kan bij je kind de vraag oproepen waarom hij niet dezelfde ervaring krijgt of hij voelt zich tekortschieten, omdat hij niet zo dapper is als David. De identificatie met bijbelse figuren kan ons waarschuwen, troosten of inspireren, maar het betekent niet dat wij hetzelfde mee zullen maken.
Vooral kinderen zullen snel die koppeling maken. Deel vooral met je kind hoe jij zelf ervaren hebt hoe God bij je is op moeilijke momenten en op welke manier je dat hebt gemerkt. Leg het uit en maak het geloofwaardig. Of om het met de woorden van Petrus te zeggen: ‘Wees altijd bereid tot verantwoording aan ieder die u rekenschap vraagt van de hoop die in u is, met zachtmoedigheid en ontzag.’ (1 Petr.3:15) Dit kan met woorden, maar ook door liederen te luisteren of te zingen. Of maak de belofte van Gods hoopvolle toekomst zichtbaar in huis door een bijbeltekst op te hangen en die met elkaar uit het hoofd te leren.
Niet het laatste woord…
Kinderen zijn een voorbeeld als het gaat om vol vertrouwen uitzien naar de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Als volwassenen kunnen we er nog wel iets van leren. Zo zei een tienjarig meisje: ‘Ik hoop dat de Heere Jezus vandaag terugkomt, dan kan ik eindelijk oma weer zien.’ Dit perspectief maakt lijden, tegenslag en onzekere tijden dragelijk. De dood en het lijden hebben niet het laatste woord. God heeft het laatste woord. In Romeinen staat dat de schepping reikhalzend uitkijkt naar dat moment. Dat moment waarop het leven zoals God het bedoeld heeft, zal aanbreken.
Soms ervaar je dit verlangen en deze hoop juist door de meest moeilijke momenten van het leven heen. Deel daarom je verdriet of zorgen met je kinderen. Vaak zien of merken ze het toch wel aan je. Je hoeft hen niet te belasten met het complete verhaal. Juist door het delen (van een stukje) van het verdriet of je zorgen, kun je samen op zoek naar woorden van troost en hoop. Regelmatig zullen je kinderen jou als ouder tot voorbeeld zijn.
Onzekere tijden
Hij zat wat stilletjes aan tafel, Bram van 8 jaar. Hij was eigenlijk de hele middag al wat teruggetrokken. Na het lezen uit de Bijbel en het gebed liep er een stille traan over zijn wang. Na wat aarzeling kwam het eruit. Op school hadden ze met elkaar doorgepraat over de oorlog in Oekraïne, maar ook over zoveel andere plekken in de wereld waar het oorlog was. Een van de klasgenoten had verteld over problemen thuis en ineens was hij bang geworden. Hoe moest het nu toch allemaal goed komen? Net als Bram leven onze kinderen in onzekere tijden. Wat doet dit met onze kinderen? Hoe kun je als gezin verlangend uitzien naar de toekomst en Christus’ wederkomst? Hoe kun je het bijbelse perspectief van hoop doorgeven aan je kinderen?
Werkvorm: teksten vol hoop
Maak je kind(eren) vertrouwd met Gods beloften die ons juist in onzekere tijden hoop kunnen geven.
Zoek met je kinderen naar hoopvolle teksten uit de Bijbel.
Laat hen die op een creatieve manier verwerken en geef het resultaat een mooie plek in huis. Leer samen deze tekst(en) uit het hoofd, bijvoorbeeld door het elke avond bij het eten even te oefenen. Op deze manier dragen jullie deze tekst(en) bewuster met je mee.
Tips
– Wees jezelf ervan bewust dat kinderen veel opvangen uit hun omgeving. Naast dat wat beelden uit de media overbrengen, merken kinderen ook op hoe jullie als ouders over de crisissen van deze tijd praten. Praat daarom ook mét hen.
– Praat met je kinderen over de gebeurtenissen in de wereld, zodat je de angst voor kunt zijn. Sommige kinderen hebben een levendige fantasie. Daarom is het belangrijk om als ouder uit te leggen wat er gebeurt.
– Stem af op de vraag wat je kind nodig heeft. Dit kan afhangen van de leeftijd, maar ook van de gevoeligheid van je kind. Vraag goed door waar zijn vraag of angst precies zit en geef dáár zo goed mogelijk antwoord op.
– Leer je kind om te bidden voor de wereld en de onzekere tijden waarin we leven. Maak dit concreet door met (oudere) kinderen samen gebedspunten uit een krant of nieuwsapp te halen en daarvoor te bidden.
Werkvorm: in gesprek met tieners
Volhouden tot het einde, dat is de opdracht die Jezus geeft. Wat betekent deze opdracht voor onze houding in deze tijd?
Lees met elkaar bijvoorbeeld een gedeelte uit Mattheüs 24 of de gelijkenis uit Mattheüs 25:1-13. Praat met elkaar door over de vraag wat dit gedeelte te zeggen heeft over de tijd waarin we nu leven. Mogelijke gespreksvragen:
1 Jezus’ boodschap over alles wat nog gaat gebeuren – wat doet dat met jouw leven?
2 Op welke manier raakt het je? In hoeverre verandert je leven erdoor? Word je er bijvoorbeeld serieuzer door of juist niet?
3 Welk woord past het beste bij jouw reactie? Serieus – bezorgd – actief – hoopvol – ik ga meer genieten – ik ga meer evangeliseren – ik probeer trouw te blijven – ik wil volhouden.
4 Op welke manier kun je je voorbereiden op Jezus’ wederkomst? Hoe kun je binnen het gezin hierin elkaar helpen? Sluit het gesprek af door met elkaar te danken voor Gods genade en trouw door alles heen, bid ook om samen vol te houden en je voor te bereiden op Jezus’ wederkomst.
Digitaal magazine Opvoedingsbron
Dit artikel is in iets andere vorm onderdeel van Opvoedingsbron, een digitaal magazine dat jaarlijks verschijnt en ontstaan is vanuit de Werkgroep Educatief Beraad, een gezamenlijk initiatief van de Bond van Hervormde Zondagsscholen, de Hervormd- Gereformeerde Jeugdbond, de Hervormde Mannenbond en de hervormde vrouwenbond Vrouw tot Vrouw. Het nieuwe magazine is binnenkort gratis te downloaden op: hervormde zondagsscholen.nl, hervormdemannenbond.nl en hgjb.nl. Voor € 1,- (excl. verzendkosten) is het blad ook als gedrukt exemplaar te bestellen via de webshop op vrouwtotvrouw.nl.