blog

Impressie van de synode

Nieuw huis van de kerk

Een synode neemt niet alleen besluiten, zoals over de toekomst van bezinningscentrum Hydepark. Ze geeft ook leiding aan het denken en geloven binnen de kerk, zoals ze deze maand deed in het nadenken over bijbelse noties over arbeid.

Wie ooit het landgoed Hydepark in Driebergen bezocht, dat de Hervormde Kerk zestig jaar geleden voor niet te veel geld kocht, is voor altijd onder de indruk van de ligging, van de besneeuwde bomen in de winter, van de kleuren die horen bij de herfst. Maar nu het conferentiecentrum en het voor diaconale vakanties bestemde Roosevelthuis zo’n halve eeuw oud zijn, zijn beide dringend aan vervanging toe. Blijft Hydepark voor de kerk betaalbaar?

Elf miljoen

Anderhalf jaar geleden besloot de synode reeds om Hydepark als conferentie- en trainingscentrum van de kerk te behouden. Het bestuur van de dienstenorganisatie van de kerk presenteerde de synode nu een plan waarin Roosevelthuis en conferentiecentrum onder één dak komen. Het achtte een in dertig jaar terug te verdienen investering van 11 miljoen euro in een tijd van kerkelijke krimp en van het sluiten van kerkgebouwen toch verantwoord. Tot het plan behoorde het voor 1 miljoen euro werven onder diaconieën voor de inventaris van het Roosevelthuis, dat vakanties mogelijk maakt voor mensen die met (ernstige) beperkingen moeten leven.

Een nieuw Hydepark is nodig, omdat het Roosevelthuis afgeschreven is, het conferentiecentrum Hydepark verliesgevend is en dit gebouw niet te restaureren valt. Als er een nieuw huis van de kerk komt, is er een plek voor kadervorming vanuit de landelijke kerk, voor de in het beleid verankerde permanente educatie en zijn de diaconale vakanties gewaarborgd, vakanties die al veertig jaar tot de kerntaak van de kerk behoren.

Goede communicatie

Dr. R. de Reuver zegt namens de Generale Raad van Advies dat na de ervaring met de landelijke ledenregistratie de gemeenten kritisch naar de synode kijken, zodat het aankomt op de overtuiging dat een besluit wel of niet goed is.

Oud.-kerkrentmeester H.J. Haverkamp merkt namens de Commissie van Rapport (een groepje synodeleden dat gezamenlijk een agendapunt voorbereidt) op veel geloof in deze zaak te hebben. Hij vraagt aandacht voor een goede communicatie.

Oud.-kerkrentmeester J. Bijkerk (classis Apeldoorn) wil een nader onderzoek naar het slopen van het huidige Hydepark. ‘De kamers zijn redelijk sober, niet luxe en niet ruim, maar dat misstaat de kerk in deze tijd niet. Het siert onze kerk wel dat ze kwetsbare mensen betaalbare vakanties blijft aanbieden.’

Oud. G.G. van Dijk (classis Rotterdam) denkt bij een huis van de kerk eerder aan een klooster dan aan een driesterrenhotel met een restaurant. Hij noemt het plan ‘een gedetailleerde onderbouwing van een langjarige gok’ en pleit voor een tussenstap, waarin ook de kosten en opbrengsten van het gehele landgoed bekeken zullen worden. Het moderamen neemt zijn voorstel over om zelf maximaal 10 miljoen euro te investeren.

Diaken A.W. van der Vlies (classis Dordrecht) juicht het toe dat het nieuwbouwproject een hoog gehalte aan diaconale inbreng heeft. Zijn voorstel om een substantieel deel van de 10 miljoen euro die de kerk moet investeren als lening van diaconieën te vragen, wordt overgenomen.

Oud. A.C. van de Vliert (classis Doetinchem) zegt graag te willen delen in het optimisme, maar wil niet verder gaan dan een investering van 8 miljoen euro.

Diaken F. Bos (classis Gorinchem) zegt een ‘Griekenlandgevoel’ te krijgen. ‘Wat als we de aflossing niet kunnen betalen?’

Ds. J.A. Berkheij (classis Woerden) merkt op dat de vossen weliswaar holen hebben, maar dat de kerk geen vastgoed hoeft te hebben. ‘En voor het gebruiken van het nieuwe Hydepark zie ik prijzen waarvoor we naar Cyprus kunnen.’

Oud.-kerkrentmeester H. Reurink (classis Harderwijk) is dankbaar voor de kruisbestuiving tussen conferentieoord en vakantiehotel. ‘Dan moeten we nu niet weer over het ledenregistratiesysteem Numeri beginnen.’

2015

In zijn beantwoording geeft de scriba van de kerk, dr. A.J. Plaisier, aan dat er wel degelijk een visie voor het nieuwe Hydepark is. Het huis van de kerk zal een centrum zijn voor toerusting en educatie. Hij vindt dat in deze tijd de kerk dankbaar moet zijn als er dingen gecontinueerd kunnen worden. ‘Er is lef voor nodig om verstandige materiële besluiten te nemen.’

Directeur H.J. Feenstra van de dienstenorganisatie sluit hierbij aan. ‘Het vastgoed dat we hebben, willen we gebruiken voor de wettige functies van de kerk.’ Hij verzekert de synode dat het plan tot achter de komma doorberekend is.

Nadat aan de synode een fondswervings- en een communicatieplan toegezegd zijn, stemmen slechts zeven leden tegen de bouw van een nieuw Hydepark. De verwachting is nu dat dit in 2015 in gebruik genomen kan worden. Wie weet schrijven de predikanten van de Gereformeerde Bond, die in de eerste week van januari op Hydepark hun jaarlijkse contio houden, in de eerste week van 2015 wel geschiedenis. We wachten de uitnodiging van Feenstra af.

Armzaligheid van afgoden

‘De Bijbel is als een vlam die licht verspreidt op ethisch gebied.’ Deze opmerking uit de visienota De hartslag van het leven van de kerk stimuleerde de dienstenorganisatie om te komen tot een serie van drie jaarlijkse handreikingen voor de ethische bezinning binnen de gemeente, waarbij het niet de bedoeling is een kerkelijk standpunt te presenteren. ‘Wel helpt het evangelie de armzaligheid van afgoden van de tijd te doorzien,’ aldus de nota.

De reeks opent met ‘Wij en ons werk’, dat bijbels licht wil laten vallen op ‘werk vandaag’, waarbij werkloosheid en afgedankt zijn, prestatiedwang en de schaduwzijden van een 24-uurseconomie en flexibel werk allemaal meedoen. De nota is opgezet vanuit vier basisprincipes:

– Wij leven niet van ons werk, maar van Gods werk;

– Al ons werk, betaald of niet, is in de eerste plaats dienst en een bijdrage aan het welzijn van anderen;

– De arbeider is zijn loon waard, niet meer en niet minder;

– Werk is samenwerken en vraagt om samenwerken.

Vijf minuten, vijf cent

Als inleiding op de gedachtewisseling in de synode spreekt niet CNV-voorman Jaap Smit de synode toe – over Peter Schalk van de RMU hebben we het maar helemaal niet -, maar mw. Agnes Jongerius, die in juni terugtrad als FNV-voorzitter. Ze geeft aan dat de vakbond het lastig vindt om te spreken over het morele aspect van werk. ‘Liever hebben we het over vijf minuten korter voor vijf cent meer.’

Vanuit de praktijk toont ze niettemin op mooie wijze aan hoe de waardigheid van werknemers in het geding kan zijn, zoals op dat politiebureau waar agenten afgerekend worden op het aantal bonnen dat ze uitschrijven.

In de bespreking van ‘Wij en ons werk’ legt ds. R.H. Knijff (classis ‘s-Hertogenbosch) de vinger bij wat ook anderen ervaren. ‘We moeten niet drie dingen tegelijk willen: theologische bezinning voeren, pastoraal zijn naar gemeenteleden en een bijdrage aan het maatschappelijk debat leveren.’

Oud.-kerkrentmeester H.A. van Dijk (classis Groningen) struikelt over de zin dat de kerk kritisch tegenover de koopzondag staat. ‘Voor de komende generatie past het niet meer dat kerk of overheid het moment van kerken of werken afdwingt.’

Ds. B.J.J. Boter (classis Leiden) mist een verwijzing naar het werk binnen de kerk zelf. ‘Laten we onszelf in het geding brengen. Wat vragen we van allen die in de kerk werken?’

Diaken A.W. van der Vlies (classis Dordrecht) bepleit de ondertitel ‘Dienstbaar in Gods wereld’ voor de nota, zodat de kerk als afzender herkenbaar zal zijn.

Diaken B.J. Robbers (classis Amsterdam) vindt dat de zin ‘Wij zijn tegen koopzondagen’ de kerk in het maatschappelijke debat direct buitenspel zet. ‘Ik schaam me voor de kerk als we dit als eerste laten horen.’

Ds. F. van Roest (classis Katwijk) zegt dat de kerk moet spreken over de orde die God aangeeft. ‘Anders draaien we dol.’

Dr. A.J. Plaisier zegt in zijn antwoord toe ‘Wij zijn ons werk’ zodanig aan te passen dat de mening van synodeleden hierin zoveel mogelijk verwerkt zal worden, waarbij de indruk vermeden wordt dat de kerk over een complex thema ‘even spreekt’. Hij distantieert zich van hen die de Bijbel liever niet citeren. ‘Niemand kijkt ervan op als de kerk te rade gaat bij haar Bronboek.’

Al wil de kerk niet als eerste over de koopzondag spreken, de scriba wil er ook niet over zwijgen. ‘De kerk mag uitdragen dat ze leeft vanuit de zegen. Laat de zondag een opgericht teken zijn.’

Preken en politiek

‘Op heel onze arbeid drukt de zware hypotheek van de paradijsvloek,’ schreef ds. H.G. Abma ooit. Hij zal dit niet alleen gepreekt hebben, maar als SGP-politicus ook in het maatschappelijk debat verwoord hebben. De predikant haalde daarbij niet alleen het Oude maar ook het Nieuwe Testament aan. ‘Grote sociale gelijkheid staat op het programma van de Geest, evenals de realisering van de rust.’

Wie bij dit Woord te rade gaat, kan de gemeente over werken en rusten veel bieden. In Hydepark of elders.

P.J. Vergunst