Naast begraven en cremeren bestaan er ook andere manieren om met het lichaam van een overledene om te gaan, bijvoorbeeld doneren, composteren of resomeren. Wat gebeurt er bij deze vormen van lijkbezorging en hoe respectvol zijn ze?
Sinds enige tijd bevindt zich in Amsterdam het bedrijf RISE Labs, een Nederlands bedrijf, naar Amerikaans voorbeeld, voor ‘lichaamsdonatie’. Deze onderneming beoogt het in de markt zetten van een ‘budgetuitvaart’, een goedkoop alternatief voor begraven of cremeren. Het is misschien wel de goedkoopste uitvaartoptie, want het bedrijf betaalt nagenoeg alle kosten.
Doneren
Het is al jaren mogelijk het lichaam ter beschikking te stellen van een van de acht universiteitsziekenhuizen. Gelet op het ruime aanbod dat ze daar hebben, ziet RISE Labs hier een gat in de markt. Zij garanderen dat er met ‘de hoogste ethische en professionele standaarden’ met het menselijk lichaam wordt omgegaan. Wie hiervoor kiest, ‘werkt mee aan wetenschappelijke vooruitgang en medische wonderen’.
In Amerika (met name: multinational Body Broker) zijn reeds een aantal jaren zulke bedrijven. Daar worden ook al processen gevoerd door familieleden die redenen hebben om aan de ‘ethische en professionele standaarden’ te twijfelen. Gebleken is dat dit soort bedrijven (delen van) lichamen verkopen. Als voorbeeld: een arm voor $ 400,-, een hoofd voor $ 500,-, een been voor $ 1300,- en een heel lichaam voor $ 4000,-. Bovendien bleek dat deze lichaamsdelen niet alleen voor medische doeleinden worden gebruikt, maar ook voor cosmetische of andere proeven.
Op de site van de Nederlandse collega is dan ook te lezen dat het doneren van het lichaam zal bijdragen aan ‘betere behandelingen voor mijn kinderen en kleinkinderen’. Daarbij is het ontbreken van de toevoeging ‘medische behandelingen’ veelzeggend. De suggestie dat het een ‘vorm van naastenliefde’ is en ook ‘goed voor de wetenschap en uw portemonnee’ moet mensen over de laatste aarzeling heen helpen.
De voorwaarde dat het lichaam binnen een dag na overlijden in de koelcel van het bedrijf (op Schiphol) moet zijn, geldt overigens ook voor de academische ziekenhuizen. Een lichte balseming, die niet te lang na overlijden moet plaatsvinden, maakt het lichaam langer geschikt voor medisch onderzoek of proeven. Het RD besteedde vorig jaar aandacht aan deze nieuwe vorm van lijkbezorging, die ‘aantrekkelijk’ is, omdat ze nóg goedkoper is dan een ‘budgetcrematie, compact-begrafenis of lowbudgetuitvaart’.
Verkopen
In Nederland is het verboden om tijdens je leven organen of lichaamsstoffen te verkopen. Over verkoop ná het overlijden zwijgt de wet. Dus zal daar in de politiek nog een besluit over worden genomen.
Dit alles leidt wel tot de conclusie dat er een groot verschil is tussen de mogelijkheid om het lichaam ter beschikking te stellen aan de medische wetenschap en deze nieuwe manier van donatie. Minister De Jonge heeft al aangegeven dat er wetgeving moet komen om de commercialisering van het menselijk lichaam voor medische of andere doeleinden van wettelijk regels te voorzien.
Daarbij moeten we maar hopen dat een maatschappij die zichzelf ‘beschaafd en ontwikkeld’ noemt, geen ruimte gaat bieden aan deze manier van omgaan met ons voorgeslacht, ook al is het kosteloos of goedkoop. Als de begraafplaats ‘het archief van een volk’ is, wordt er zó toch wel heel achteloos mee omgegaan.
Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 20 januari 2022. Neem een jaarabonnement (€ 49,95). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!