Ontspannen, hoe ben je dat en hoe doe je dat? Hoe kom je aan een ontspannen levenshouding? Als je tijd uittrekt voor ontspanning, hoe vul je die in? De plaats die de gelovigen mogen innemen aan het heilig avondmaal, helpt ons bij het nadenken over deze vragen.
Tot rust komen
In de praktijk kan de viering van het heilig avondmaal met spanning om-geven zijn. Toch verwijst bij uitstek het fysiek zitten aan de tafel van de Heere naar de bron van onze ont-spanning. We komen daar tot rust en mogen even opademen. Maarten Micron, predikant van de Londense vluchtelingengemeente rond 1550, hechtte aan het zitten tijdens de avondmaalsviering. Ver van het vaderland verwijderd en getekend door het leven, konden de gelovigen werkelijk tot rust komen aan de avondmaalstafel, daartoe uitgenodigd door Christus Jezus, de Tafelheer.
Terugkijken
Als we het thema ‘ontspannen als levenshouding’ in relatie brengen met het avondmaal, zijn twee kijk-richtingen van belang. We blikken terug naar het verleden en richten ons naar de toekomst. Wie terug-kijkt naar het verleden, overziet zijn of haar levensgeschiedenis. Het is een geschiedenis waar mis-lukkingen en gebrokenheid, zonde en schuld onderdeel van uitmaken. Een geschiedenis waar je moe van kunt worden. Je kijkt ernaar en je denkt: ‘Het had anders gemoeten’ (Henri Nouwen). Wie aan het avondmaal aangaat en zijn of haar levensgeschiedenis meeneemt, mag weten dit op uitnodiging van Jezus te doen. Het is Jezus Die vermoeide mensen uitno-digt om hen rust te geven (Mt.11:28).
Wie luistert naar de stilte, hoort soms de fluisterende stem van God
Door Zijn werk mag en kan ik bestaan. Mijn zelf-verwijt mag ik loslaten. Hoe ik er mag zijn en dat ik er mag zijn, is niet meer afhanke-lijk van wat ik zelf van het leven maak of gemaakt heb. In die wetenschap vind ik rust en ontspanning.
Vooruitblikken
De tweede kijkrichting is de blik naar de toekomst. Avondmaalgangers zijn toekomst-gerichte mensen. Elke keer als we onze plaats innemen aan Zijn tafel, herinneren we ons wat Jezus gezegd heeft tegen de discipelen: ‘Ik zeg u dat Ik niet meer zal drinken van de vrucht van de wijnstok tot op de dag wanneer Ik die nieuw zal drinken in het Koninkrijk van God.’ (Mk.14:25)We vieren het avondmaal dus totdat Hij komt (1 Kor.11:26). En zo zijn we onderweg naar een toekomst die in handen van de Tafelheer ligt. Een gelovige hoeft de toe-komst dus niet krampachtig naar eigen hand te zetten. De toekomst hoeft niet als een witte blad-zijde ingevuld te worden met allerlei plan-nen en planningen. Wie aan tafel mag zitten bij God, mag weten dat er een Vader in de hemel is, Die de toekomst in Zijn handen heeft. Hij zorgt (Mt.6:25-34) en Hij heeft
Ontspanning is in onze tijd soms ver te zoeken. Het leven kan geleidelijk aan steeds jachtiger en onrustiger worden. Er zijn twee elementen in onze tijd aan te wijzen die een bedreiging vormen voor ontspannen leven. Allereerst is dat de flexibilisering van tijd (Marli Huijer). Er is steeds minder regelmaat en ritme. Dat komt vooral door de 24-uurseconomie en de op-komst van nieuwe sociale media. Elk moment kunnen we aan van alles en nog wat meedoen en het lijkt alsof we voortdurend beschikbaar moeten zijn. Het tweede is onze economische ma-nier van kijken naar tijd. We plannen de tijd, we delen de tijd in, we doen aan tijdmanagement. De klok verleidt ons steeds meer te doen in minder tijd, om te rennen van deadline naar deadline, van bezigheid naar bezigheid. En nog steeds komen we tijd tekort.Wat de flexibilisering van de tijd betreft, van de zondag en de religieuze feest-dagen leren we het belang van ritme. Het is goed om rust te nemen en de dagelijkse gang van zaken regelmatig te onderbreken. Soms vraagt dat de moed om nee te zeggen tegen al dan niet uitgesproken verwachtingen. Wat onze economische visie op tijd betreft, christenen mogen op een an-dere manier naar de tijd kijken. We zagen al dat het avondmaal ons leert dat we onderweg zijn. Jezus stelde het avondmaal in voor Zijn vertrek, om het te vieren, totdat Hij komt. Daarmee is avondmaal verbonden aan de tijd tussen hemelvaart en wederkomst van Jezus (Michael S. Northcott). In deze tussen-tijd werkt Christus toe naar de voltooi-ing van Zijn Koninkrijk en regeert Hij door Zijn Geest. Het is de Geest Die maakt dat het Koninkrijk inbreekt op aarde, inbreekt in onze tijd. Daarom is onze tijd geen economische tijd, maar open tijd. Het is tijd die open staat voor de mogelijkheid van het werk van de Geest. We hoeven er niet uit te halen wat er in zit, maar mogen genieten van wat ons gegeven wordt. Aan het avond-maal kan dat voelbaar zijn, dat noemen we dan ‘hemel op aarde’. Maar ook in onze vrije tijd kan zomaar iets van het goede ontstaan.
Zijn Zoon gegeven. Zal Hij met Hem niet al het overige schenken? (Rom. 8:32) Een gelovige hoeft zich daarom niet bezig te houden met de ‘wat als …’ vragen (Henri Nouwen), alsof het leven daarvan af zou hangen. Wat als ik mijn baan verlies, wat als mijn pensioengat te groot is, wat als ik geen geld heb voor een auto? Nee, we mogen ontspannen. Omdat Hij leeft, zijn we niet bang voor morgen.