Oog hebben voor elkaar
Het Binnenhof is een prachtig alternatief voor burgeroorlog’, aldus Tweede Kamerlid Kees van der Staaij (SGP) in een interview in het magazine Volzin. Het blad publiceert in aanloop naar de verkiezingen in maart van dit jaar een aantal interviews met politici over de vraag hoe levensbeschouwing doorwerkt in de manier waarop zij politiek bedrijven.
Volzin
Als je weet waarvoor je staat kun je koers houden, zegt Van der Staaij. Maar Calvijn wist het al: fundamentalisme is dwaas. De Bijbel is de gids van ons handelen, maar de gedetailleerde regels die in het Oude Testament staan, zijn gemaakt voor samenlevingen van lang geleden. Je kunt ze hier en nu niet letterlijk toepassen. De Tien Geboden daarentegen hebben wel blijvende gelding. We moeten het niet hebben van de macht van het getal. Wij zijn klein en onze invloed komt door het gezag van de inhoud. Dat klinkt mooi, maar het is soms ronduit frustrerend. Dat leerde ik meteen aan het begin van mijn carrière in de Kamer, toen tegen onze zin het bordeelverbod werd opgeheven, in 2000. Dat gebeurde vanuit wat wel eens ‘de mythe van de sterke mens’ wordt genoemd. Die leidt altijd tot het marginaliseren van de zwakken, in dit geval van mensen in de prostitutie, die daar vaak vast in zitten door een opeenstapeling van problemen. (…)
Persoonlijk floreer ik wel bij een houding die zowel constructief als tegendraads is. Het is een kunst en een ambacht om de punten waar wij hart voor hebben naar voren te brengen. Daarbij leven we ook van genade: we bereiken iets met argumenten en omdat mensen ons wat gunnen, en soms omdat een thema opeens kantelt. Zo hadden wij al lang bezwaren om te veel macht aan Europa over te dragen. Men vond ons achterlijk, maar opeens kregen we juist waardering voor ons pleidooi. Of wij zouden meeregeren? Om mijn voorganger ds. Hette Abma aan te halen: ‘We reikhalzen er niet naar en kokhalzen er niet van’. Als kleine fractie moet je op je tellen passen. Op lokaal en provinciaal niveau zijn we een gelijkwaardiger partner in bestuur. (…)
De mammon is een gevaarlijke afgod. Kijk, bij zoiets als overspel is het gemakkelijk: als je bij iemand anders in bed belandt, weet je dat het niet klopt. Maar de mammon verblindt. We hebben vaak niet door wanneer hebzucht een rol speelt en geld belangrijk wordt. Geld koopt argumenten en heeft de neiging nooit genoeg te zijn. Zo ontkracht het de waarde van tevredenheid en harmonie. (…) Multinationals hebben veel invloed en we moeten oppassen dat ze geen taken van de staat overnemen, dat bijvoorbeeld social-mediabedrijven de vrijheid van meningsuiting gaan reguleren. Bedrijven horen belasting te betalen en meer nog: ze horen te zor
Ik sta positief tegenover alle mensen, omdat ik geloof dat ieder mens geschapen is naar het beeld van God. Als ik irritatie voel of bij een ander opmerk, dan kan ik een besluit nemen om een praatje te maken. Vaak heeft dat effect en draaien mensen bij als er echt contact is. Ik kreeg eens een email van een man die me een heel A4 lang de huid vol schold. Dat is toch wat dat iemand zo de tijd voor me neemt? Ik heb hem daarvoor bedankt en het werd een prettig contact. (…)
Ik geloof in diplomatie, in wat er gebeurt als je elkaar in de ogen kunt kijken. Dat is het mooie van democratie. Het Binnenhof is toch een prachtig alternatief voor burgeroorlog?
Nederlands Dagblad
Heel iets anders is een aangrijpend vluchtelingendrama. In een column in het Nederlands Dagblad (09-01) gaat het over een kwestie die al lang uit zicht is verdwenen en die de kerkelijke pers eigenlijk nooit gehaald heeft, namelijk de toestand in de Syrische stad Idlib. Idlib is in het vergeetboek geraakt. De mensen daar zitten klem tussen Assad en IS en zijn verstoken van de meest noodzakelijke levensbehoeften. Maar de wereldopinie gaat eraan voorbij. De aandacht die er in het verleden was, is inmiddels helemaal weggeëbd.
Het afgelopen jaar is door de uitbraak van het coronavirus ‘de zwaarste internationale uitdaging ooit’ voor de Verenigde Naties geworden. Maar door die coronacrisis die veel aandacht opslokte, hadden regeringen en media minder oog voor de groeiende problemen. (…)
Nergens is de breuk in de aandacht zo schrijnend als in een van de grootste vluchtelingencrises van dit moment, in de Syrische provincie Idlib. Een jaar gele‑den was dat vrijwel dagelijks in het nieuws, door het Syrisch-Russische offensief dat er ruim een miljoen mensen opnieuw op de vlucht joeg. In totaal waren er in maart volgens de VN 2,7 miljoen vluchtelingen in Idlib, klem tussen de moordende luchtaanvallen van de Russische en Syrische luchtmacht en extremistische terreurbewegingen. Honderdduizenden trokken naar het noorden, richting de Turkse grens. Daar wachtte hun de 764 kilometer lange betonnen muur die Turkije langs de grens met Syrië heeft gebouwd – na de Chinese Muur en de grensblokkade tussen Amerika en Mexico de langste ter wereld. Met nog een extra meter ‘scheermesjes-prikkeldraad’ erbovenop, camera’s, op afstand bediende wapens en patrouilles moet deze met Europese steun meebetaalde hindernis iedere Syriër afschrikken die naar Turkije of de EU wil vluchten. Wie naar nieuws over Idlib zoekt, krijgt een berg aan berichten. Maar ze breken, enkele uitzonderingen daargelaten, vrij abrupt af na een laatste noodkreet van de VN op 14 maart. Bijzonder gezant van de VN Geir Petersen hield toen de Veiligheidsraad het beeld voor ogen van ‘de onbevattelijke schaal aan lijden dat zich daar afspeelt’. De raad had al eerder, gedwongen door Rusland, de toegang tot het rampgebied moeten halveren. Hulporganisaties vertellen dat, als ze in Syrië hulp willen blijven verlenen, ze niets in Idlib mogen doen, op straffe van het intrekken van hun vergunning. (…)
Maar de 2,7 miljoen mensen in Idlib zijn niet in rook opgegaan. Op verslagen van de VN en enkele uitzonderingen als de BBC na, zijn berichten over Idlib vooral te vinden in Arabische en Turkse media. Ze spreken over ‘onleefbare situaties’, gezinnen in overstroomde tenten die soms al acht maanden geen enkele hulp meer hebben gehad, de winter die dodelijk toeslaat. De jongste verslagen van OCHA reppen van een snelle opmars van het coronavirus in de kampen. Westerse hulporganisaties, zoals de DRA (Dutch Relief Alliance, waarin vijftien organisaties samenwerken), proberen waar mogelijk onderdak en mobiele medische hulp te bieden, maar het blijft buiten beeld.
Idlib laat zien wat er gebeurt als de wereld wegkijkt. Rusland is ondanks de wapenstilstand van maart doorgegaan met luchtaanvallen. Onderlinge machtssferen worden hard afgebakend, zoals door het Russische bombardement op 26 oktober, waarbij ruim zeventig leden van een aan Turkije verbonden islamitische militiegroep in de stad Kfar Takharim werden gedood. (…)
Dit is hoe een ‘vluchtelingenprobleem’ wordt opgelost als niemand kijkt: door bruut geweld, intimidatie en uithongering. Als daar niemand op reageert, kan het een patroon worden. De waarschuwing, afgelopen maandag van de VN, dat in Jemen, dat andere gruwelijke conflict, zonder humanitaire steun de komende maanden ‘honderdduizenden kinderen zullen sterven’, mag dan ook niet net als de noodkreet van de VN in maart over Idlib ineens het einde van de aandacht voor dit conflict worden. Het is tijd dat organisaties en overheden die nog geloven in omzien naar anderen in nood, weer opstaan en verder kijken dan de vraag hoe snel wij kunnen worden gevaccineerd. Voordat we daarna ontdekken hoe anderen in die tijd stierven.
Naast de aangrijpende menselijke nood valt het mij op dat Turkije een muur gebouwd heeft van 764 kilometer lang. Er is veel te doen geweest over de muur in Israël, maar vreemd genoeg heeft deze muur nooit de pers gehaald afgezien van enkele berichten in 2015 en 2016. Vraag: hoe objectief zijn onze (kerkelijke) media?