Opstap naar de eredienst

Elke zondagochtend zitten ze tussen ons in: de kinderen uit de gemeente. De ouders en de kerk verwachten dat ze vanaf een bepaalde leeftijd in de kerkdienst zijn. Fenny den Boer over hoe ervoor te zorgen dat jonge kinderen ingroeien in de eredienst.

Het is belangrijk dat kinderen er niet alleen zijn, maar zich ook ‘inwortelen’, dat ze meedoen, dat ze thuis raken in de eredienst, er iets van begrijpen en het zichzelf eigen maken.

In het verleden vormde de driehoek ‘kerk, school en gezin’ een tamelijk samenhangende cultuur. De normen, waarden en gewoonten die het kind van thuis kende, kwamen overeen met wat het kind in de kerk, op school of bij zijn vriendjes tegenkwam. Het kind nam de dingen uit zijn omgeving over, zonder daar kritische vragen bij te stellen. Het ingroeien in de kerkgang en de daarbij behorende liturgie verliep daardoor min of meer vanzelfsprekend. In pedagogische termen: de socialisatie leidde tot internalisatie; het kind nam de dingen uit zijn omgeving over zonder er kritisch bij na te denken.
Maar van die nauw samenhangende cultuur en vanzelfsprekendheid is al enige tijd geen sprake meer. Wie om zich heen kijkt, ziet dat kinderen en ouders steeds meer te maken krijgen met invloeden van buitenaf die niet overeenkomen met thuis. Kinderen komen in andere gezinnen, waar andere waarden, normen en gewoonten gelden. Kinderen zien dat mensen niet (meer) geloven of op een andere manier invulling geven aan hun geloof. Zij stellen vragen aan hun opvoeders: ‘Waarom doen wij dit zo en doen zij dat anders?’ En andersom spreken ouders hun kinderen aan op hun (beperkte) verantwoordelijkheden.
Het feit dat de cultuur waarin onze kinderen opgroeien niet meer zo samenhangend is als vroeger, maakt dat kinderen worden uitgenodigd tot kritische reflectie en vragen gaan stellen. Dat maakt dat wij als ouders en gemeente (meer) moeten investeren om kinderen te antwoorden op hun vragen, om kinderen uit te leggen waarom we de dingen doen zoals we ze doen en om betekenis te geven aan de liturgie van de eredienst.