Pastoraat: ingewikkeld, nodig en prachtig werk

In mijn eerste gemeente ging ik als het even kon, iedere week twee avonden met een van de drie ouderlingen op huisbezoek. Daarbij werd niemand overgeslagen, schrijft ds. J. Belder.

Het lijkt vandaag meer dan ooit een onbereikbaar ideaal, terwijl huisbezoek van groot belang is. Het regelmatige huisbezoek vindt zijn oorsprong in de verplichte middeleeuwse biechtpraktijk (voortzetting van de oud-kerkelijke boetepraktijk). Je legde je hart op tafel voor de biechtvader. Zo bedacht het vierde Lateraans concilie het (1215). Vervolgens zou de biechtvader zijn oordeel geven en voorschriften voor verbetering en bestrijding van het kwaad.

Luther verzette zich tegen deze vorm van pastoraat, zonder er helemaal mee te breken. Hij hechtte aan de biechtpraktijk, maar dan in gezuiverde vorm. Prediking en pastoraat waren voor hem beide wezenlijk voor de kerk.

In de gereformeerde versie van de Reformatie was het vooral Bucer die belangrijke aanzetten gaf voor het persoonlijke pastoraat, maar daarnaast ontwikkelde hij het zogenaamde ‘ambtelijke pastoraat’. Niet ter vervanging van het algemeen pastoraat, maar wel als verbijzondering en precisering daarvan. Calvijn ging verder op deze ingeslagen weg. Zo ontstond de gewoonte van het jaarlijkse huisbezoek aan ieder lid van de gemeente. Genève werd in kwartieren, wijken ingedeeld, waarbij iedere pastorale eenheid jaarlijks bezocht diende te worden door een predikant met ouderling. Waar gebeurt dat nog…?

Geestelijk leven

Laten we ons er rekenschap van geven dat de Reformatie niet alleen volle aandacht had voor de prediking, maar ook voor het pastoraat. Daarbij ging het primair om het zoeken naar de vrucht van de prediking, of om het klassiek te zeggen: ‘de toe-eigening van het Woord’. Maar dat raakt dan ook het hele leven.

Het wordt alleszins merkbaar als het Woord zeggenschap is gaan voeren over ons. Het geestelijk leven is niet een apart hoofdstuk van ons leven. Het doortrekt ons hele zijn, doen en laten. Daardoor krijgt het pastoraat ook een corrigerende, aansporende en opwekkende functie: maak ernst met de dienst van de Heere.

Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 22 juni 2017.