Polen is rooms-katholiek bolwerk

Polen is vandaag het rooms-katholieke bolwerk van Europa. Dit is niet altijd zo geweest. Weinigen weten dat de Reformatie sterk verbreid was in Polen. De zestiende eeuw betekent in Polen een bloeitijd voor het protestantisme, schrijft Pedro Snoeijer.

Mede door de komst van de jezuïeten, met hun agressieve tegenoffensief, verdwijnt het protestantisme in korte tijd weer grotendeels uit Polen.

In de negentiende eeuw wordt Polen opgedeeld door Pruisen, Rusland en het Oostenrijks-Hongaarse Rijk, pas in 1918 herkrijgt het land weer zijn onafhankelijkheid. In deze tijd van zogenaamde delingen identificeren de Polen zich steeds meer met de Rooms-Katholieke Kerk en ontstaat het stereotype beeld dat een echte, vaderlandslievende Pool rooms-katholiek is.
Dit idee leeft nog altijd. Het gevolg is dat Polen protestanten wantrouwen. Vooral de Lutherse Kerk, de grootste protestantse kerk in Polen, wordt vaak de ‘Duitse kerk’ genoemd. Gezien de moeilijke geschiedenis met Duitsland heeft dit een nogal negatieve klank en betekent het eigenlijk dat een lid van de Lutherse Kerk geen goede Pool kan zijn. Het protestantisme is iets vreemds, iets on-Pools.

Sinds de negentiende eeuw bestaan verschillende evangelicale kerken in Polen, zoals baptisten, broedergemeenten, vergadering van gelovigen. Begin twintigste eeuw komen daar de pinkstergemeenten bij en na 1980 ook vele onafhankelijke charismatische gemeenten. De Rooms-Katholieke Kerk staat vanouds erg negatief tegenover deze kerken en schildert ze als sekten af.

Jezuïeten verspreidden ooit, in de zestiende en zeventiende eeuw, het verzinsel dat er onder de drempel van elke protestantse kerk een Maria-icoon begraven ligt. Anno 2014 geloven veel Polen, vooral op het platteland, dit nog steeds. Ze dénken er niet aan een protestantse kerk binnen te stappen, omdat het voor hen heiligschennis is.