Dit jaar was Nederland weer aan de beurt als vakantieland. Goed hervormd opgevoed als wij zijn, stappen wij dan niet in de auto om een dienst op te zoeken die bij ons past, maar voegen wij ons bij de plaatselijke protestantse gemeente voor de zondagse kerkdiensten in vakantietijd.
In de dienst die wij in Limburg bijwoonden, werden veel psalmen gezongen. In diverse berijmingen, en met verschillende melodieën. Modern, klassiek en internationaal.
Het trof mij dat de brede Protestantse Kerk op dit punt de gereformeerde gezindte een ongemakkelijke spiegel voorhoudt. Want wie houdt nu eigenlijk het zingen van de psalmen levend: de bevindelijk gereformeerden die zich altijd huiverig hebben opgesteld richting wat zij het ‘vrije lied’ noemen? Of de brede kerk waar de psalmen in allerlei toonaarden en berijmingen gezongen worden?
Wij vieren dit jaar een ‘jubileum’ van 250 jaar berijming 1773. Er is de afgelopen maanden in christelijke media terecht aandacht gegeven aan de historische, culturele en geestelijke waarde van deze achttiende-eeuwse berijming. Maar we moeten ook vaststellen dat wat betreft de psalmen in de eredienst het Nederlandse gereformeerd protestantisme in stilstaand water terecht is gekomen. Met geestelijke zelfbevestiging tot gevolg.
Laten we wel zijn, waar is een levende dichterlijke en muzikale omgang met de psalmen te vinden in het gereformeerde deel van de Nederlandse kerken? En dan doel ik niet op massale psalmzangavonden of de waarde van de Geneefse melodieën voor de gemeentezang.
Zelf leerde ik de meeste psalmen die in de kerkdienst werden gezongen, uit het hoofd in de periode dat ik op de basisschool zat. Op school en zondagsschool, elke week minimaal één couplet. Toch is de gedachte dat je ná je twaalfde eigenlijk geen nieuwe kerkliederen meer leert, op zichzelf al een aanklacht tegen een feitelijk gefixeerde liedcultuur in de liturgie.
Natuurlijk, tegen deze ene ervaring in onze vakantie zijn vele voorbeelden in te brengen van gemeenten waar nog maar maximaal één psalm per dienst wordt gezongen. Toch zou dat wat te gemakzuchtig zijn. De brede kerk houdt het gereformeerde christendom een spiegel voor. Laten we eens serieus aandacht geven aan wat we dan zien.
Geïnteresseerd in meer lezenswaardige artikelen? Neem een jaarabonnement (€ 52,50). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!