Samen volhardend bidden
Grote opwekkingen gaan samen met volhardend gebed. Dit zien we terug in opwekkingen die plaatsvonden in Schotland en de Verenigde Staten in de achttiende en negentiende eeuw. Deze bewegingen bieden hoop voor ons. God werkt nog steeds.
Schotland, 1744. Het is kort na een grote geestelijke herleving in Cambuslang (1742) en Kilsyth (1742/1743). Cambuslang is een dorp met zo’n negenhonderd inwoners, ongeveer tien kilometer ten oosten van Glasgow. William MacCulloch is er de predikant. Een trouwe herder, die zijn schapen op het hart draagt; een man bezig met en levend uit het Woord van God. Een man van veel gebed.
Sinds 1741 heeft hij contact met de bekende George Whitefield, die in Engeland, Schotland, Wales en de Amerikaanse kolonies, het Evangelie predikt, vaak in kerkgebouwen, maar ook vaak in de open lucht.
Overtuigd van zonden
In februari 1742 begint de Heilige Geest krachtig door te werken in de zondagse prediking in Cambuslang. Mensen worden overtuigd van zonden en vinden – na kortere of langere tijd – vergeving van zonden door het kostbare werk van Jezus Christus, het Lam van God, Die de zonden van de wereld en ook hun zonden op Zich heeft genomen en weggedragen aan Golgotha’s kruis.
Hoogtepunten in deze geestelijke herleving zijn enkele vieringen van het heilig avondmaal. Op zaterdag 10 juli 1742 predikt Whitefield in de openlucht voor zo’n 20.000 mensen. De dag erna, zondag 11 juli, wordt door een aantal predikanten het heilig avondmaal bediend. Van de 30.000 aanwezigen nemen 1700 mensen deel aan het avondmaal.
Aangeraakt
Kort nadat de geestelijke herleving in Cambuslang is begonnen, komen de berichten daarover terecht bij James Robe. Robe is predikant in Kilsyth, een stadje tussen Glasgow en Stirling. Hij is een man van volhardend gebed. Na een bezoek aan Cambuslang op 12 mei 1742 preekt hij in zijn gemeente over Galaten 4:19. Een buitengewone kracht van de Heilige Geest vergezelt de prediking. Velen worden aangeraakt en zijn verslagen in hun hart. Er wordt geroepen: ‘Wat moet ik doen om zalig te worden?’ Het is het begin van een grote opwekking in Kilsyth.
Prayer Union
Robe publiceert daarop een verslag van Gods werk in Kilsyth. Ook start hij een maandblad, waarin hij berichten opneemt van opwekkingen, elders in Schotland en andere landen. Hij roept op tot een gemeenschappelijk bidden en danken voor opwekkingen. Zijn oproep vindt gehoor! In 1744 vormt een aantal Schotse predikanten een prayer union. Het is een initiatief waarin men met elkaar afspreekt om op bepaalde tijden extra voorbede te doen voor een wereldwijde doorbraak van het Evangelie en een wereldwijde herleving van Christus’ kerk. De predikanten spreken af om een deel van elke zaterdagavond, een deel van de zondagmorgen en een deel van de eerste dinsdag van het kwartaal gezamenlijk te bidden dat ‘de Heere God, de God van alle genade en zegen, komt met grote zegen voor de gemeente van Christus, dat Hij Zijn ontferming betoont in de wereld, door een uitstorting van de Geest te geven op alle gemeenten, zodat de ware godsdienst zal herleven en bloeien. Dat de volken, die nu nog in duisternis en geestelijke ellende zijn gehuld, gezegend zullen worden met de grote zegeningen van het Koninkrijk van Christus.’
Samen bidden op dezelfde tijd, hetzij individueel thuis, hetzij in gebedssamenkomsten, wordt concert of prayer genoemd. Niet omdat het iets met muziek te maken heeft, maar om tot uitdrukking te brengen dat men hiervoor gezamenlijk wil bidden in eenheid, niet alleen in visie, maar ook in de praktijk. Men wil doen wat Jezus Zijn discipelen opdraagt in Lukas 11:13. Men spreekt af dit te doen voor een periode van twee jaar.
Geestelijke verfrissing
In 1746 publiceert ds. John Erskine (familie van de bekende Ralph en Ebenezer Erskine) een ‘Memorial’ namens een aantal Schotse predikanten. Hij roept gelovigen in Schotland en elders (speciaal in de Amerikaanse kolonies) op tot verenigd gebed voor een geestelijke herleving. Vijfhonderd exemplaren van het Memorial worden naar Boston gezonden en een exemplaar komt in het bezit van Jonathan Edwards. Edwards heeft in zijn gemeente Northampton, Massachusetts twee perioden van geestelijke herleving meegemaakt. Eerst in 1734-1735. Honderden mensen komen tot geloof en bekering op een bevolking van ongeveer duizend inwoners. Later, in 1740-1742, volgt opnieuw een geestelijke herleving in Northampton en wijde omgeving.
Edwards verlangt naar tijden van geestelijke verfrissing. Hij gelooft dat God dat alleen kan doen. Ook gelooft hij dat Zijn kinderen de verantwoordelijkheid hebben om daarom te vragen. Zo wordt Edwards door het lezen van het Memorial aangeraakt. Na een serie preken over het gebed schrijft hij in 1748 zijn oproep tot gebed in een boek, An Humble Attempt. Het is een boek met een heel lange titel, een belangrijk werk van Edwards. Aan de hand van Zacharia 8:20-22 roept hij op tot verenigd en volhardend gebed om een nieuwe doorwerking van de Heilige Geest. Hij ziet deze tekst als een belofte die nog niet vervuld is, maar die wel een machtige verwachting is voor geestelijke herleving en de bevordering van Christus’ Koninkrijk op aarde. Hij ziet een verband met Jesaja 62:6-7, waar de wachter wordt opgeroepen om ‘niet te zwijgen’ en God geen rust te geven, totdat Hij Jeruzalem grondvest en stelt tot een lof op aarde.
Zending en gebed
In 1789 verschijnt een herdruk van Edwards An Humble Attempt in Engeland. Dit heeft een grote invloed op een aantal baptistenpredikanten, die deze gebedssamenkomsten weer in de praktijk brengen. Hieruit ontstaat de nieuwe zendingsbeweging (Andrew Fuller en William Carey).
Een ander voorbeeld van verenigd gebed is de opwekking in de Verenigde Staten van 1857-1859. In 1857 ontstaat er een grote opwekking in New York, met uitlopers naar Boston, Chicago, Washington, Philadelphia, New Orleans en Los Angeles. Deze opwekking wordt de gebedsopwekking genoemd. Zoals de naam al zegt, is er een sterke nadruk op het gebed voor bekering van mensen en de doorwerking van de Heilige Geest.
Vanuit een gebedskring in de lunchtijd in de consistorie van de North Dutch Reformed Church ontstaat in enkele maanden tijd een grote dagelijkse gebedsbeweging in kerken, kantoren, fabrieken en zelfs in theaters. In april 1858 bezoeken ongeveer 40.000 mensen in New York de dagelijkse gebedsplaatsen in de lunchtijd. In dezelfde maand wijdt de krant New York Tribune een speciale uitgave aan de gebedsbeweging in New York. Gods Geest is machtig aan het werk. Mathew Backholer schrijft in zijn boek Revival Fires and Awakenings dat van de totale bevolking van de VS (toen ongeveer dertig miljoen) in de jaren 1857-1859 meer dan een miljoen mensen tot geloof is gekomen.
Soeverein
Het lezen over Gods werk in het verleden en heden in andere delen van de wereld wekt hoop. Hoop ook voor de situatie, waarin wij vandaag verkeren. De Heilige Geest werkt dwars door het tijdsdenken heen, toen en nu. Een opwekking is het soevereine werk van God. Zijn Geest werkt dan heel krachtig! (Edwards noemt dat extraordinary). Tegelijk roept God Zijn kinderen op tot volhardend gebed om een geestelijke herleving:
• 2 Kronieken 7:13-14: ‘Wanneer Ik de hemel sluit, zodat er geen regen valt, of wanneer Ik de sprinkhaan gebied om het land te verslinden, of wanneer Ik pest onder Mijn volk zend, en Mijn volk, waarover Mijn Naam is uitgeroepen, in ootmoed buigt en bidt, en zij Mijn aangezicht zoeken, en zij zich bekeren van hun slechte wegen, dan zal Ík vanuit de hemel horen, hun zonden vergeven en hun land genezen.’
• Jeremia 33:3: ‘Roep tot Mij, en Ik zal u antwoorden, Ik zal u grote en onbegrijpelijke dingen bekendmaken, die u niet weet.’
Gebedskring in Reeuwijk
Al twintig jaar komen op enkele plaatsen in ons land gebedskringen voor predikanten samen. Op vier morgens in het jaar is er een samenkomst. De oudste van deze kringen komt bijeen in Reeuwijk én heeft te maken met een afnemend aantal deelnemers. Vanwege enkele recente verhuizingen is het voortbestaan van de enige kring uit de Randstad onzeker. Om die reden doen we in de marge van het artikel over het volhardend bidden een oproep aan predikanten om de kring te versterken. Meer informatie bij ds. T. Overbeeke te Reeuwijk, die de kring overigens met liefde voortzet, predikant@ hervormdreeuwijk.nl.