Søren Kierkegaard opende de aanval op de staatskerk
Kierkegaard blijft zijn leven lang ambteloos burger. Dat betekent niet dat hij een teruggetrokken bestaan leidt. Hij mengt zich in veel theologische en filosofische discussies, analyseert dr. A.A.A. Prosman.
Kierkegaard verzet zich vooral tegen de grote invloed van de Duitse filosoof Hegel op de kerkelijke theologie. Het feit dat de Deense theoloog aanzien geniet en bewonderd wordt, zet bij anderen kwaad bloed.
De opiniemakers van Kopenhagen voeren regelmatig een venijnige polemiek met elkaar. Men schrijft onder pseudoniemen, zodat men elkaar zonder veel risico te lijf kan gaan. De excentrieke Kierkegaard moet het ontgelden.
Qua uiterlijk valt hij op. Kennelijk komt het voor dat hij met ongelijke broekspijpen over straat loopt. Dat wordt uitgebuit om hem belachelijk te maken. Ook wordt op bedekte wijze de aandacht gericht op zijn hoge rug. Uiteraard met het doel hem als een zielig persoon voor te stellen.
Verloving
Kierkegaards leven staat vooral in het teken van twee dingen, namelijk zijn verloving met Regine Olsen en zijn aanval op de Deense staatskerk.
Regine Olsen is de dochter van staatsraad Olsen, een belangrijke figuur in het Deense publieke leven. Søren verbreekt echter de verloving. Dat geeft in brede kringen opschudding, omdat het ongeveer gelijkstaat met echtscheiding. Bovendien wordt op deze manier het meisje gestigmatiseerd en de familie voelt zich beledigd. Regine smeekt Søren om terug te komen op zijn besluit. Dat gebeurt niet.
Kierkegaard ziet een parallel tussen Abraham, die het liefste dat hij had, moest offeren, en zijn eigen situatie. Niemand zal ooit van Abraham kunnen begrijpen dat hij bereid was om zo’n groot offer te brengen. Ongeveer op dezelfde manier beleeft Kierkegaard het opofferen van Regine. Hij offert haar op, omdat hij anders niet kan beantwoorden aan zijn diepste roeping. Het is een gebeurtenis waarmee hij zijn hele leven bezig blijft. Beter gezegd: hij lijdt er zijn hele leven onder.
Uit de biografie van Garff blijkt dat beiden hun leven lang genegenheid en liefde voor elkaar blijven voelen. Zozeer zelfs dat Søren zijn erfenis vermaakt aan Regine, die dan al vele jaren met Fritz Schegel is getrouwd. Dit persoonlijke gebeuren staat niet los van zijn persoonlijke ontwikkeling als denker en schrijver. Het is nauw verweven met zijn hele filosofische en theologische werkzaamheid.
Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van 12 augustus 2016. (We hebben momenteel een mooi aanbod voor nieuwe abonnees.)