blog

Christenvervolging doet Afrika sterker op ons netvlies staan

Steeds heviger

Wat een verdriet en rouw, pijn en ontreddering kan er achter deze twee woorden schuilgaan? ‘Steeds heviger’ – aldus de monitor van de christenvervolging over het voorbije jaar. We kijken in de spiegel.

In Europa werd zijn naam bekend, toen de 85-jarige Jacques Hamel in de zomer van 2016 tijdens het lezen van de mis door twee moslimjongeren gedood werd. Het was de eerste moord in een kerk in Europa. Wereldnieuws werd de moord op deze Franse priester.

Waard om door te geven zijn enkele reacties van collega’s van Hamel. De aartsbisschop van Rouen merkte op dat ‘katholieken geen andere wapens hebben dan het gebed en de broederschap onder de mensen’. (Minder gelukkig was ik met de visie van de aartsbisschop dat de dood van Hamel gelijkt op die van Christus, alsof dat offer niet uniek is; maar dit terzijde). Een lid van de Raad van kardinalen meende dat de moord op Hamel ‘het geloof bij talrijke christenen kon aanwakkeren’. Met een oud gezegde – voor het eerst uit de mond van kerkvader Tertullianus gehoord – betekent dit dat het bloed van de martelaren het zaad van de kerk is, een gezegde dat in veel praktijken bewaarheid wordt. Waar de kerk lijdt, daar groeit ze. 

Nigeria

Waarom ik de wereldwijde (terechte) aandacht voor de dood van deze priester noem? Omdat ze in een pijnlijk contrast staat met wat wekelijks gebeurt in tal van landen, Nigeria als eerste. Als in de week voor het laatste kerstfeest er in het noordoosten van dat land elf mensen om het leven komen, is dat in de christelijke kranten een middelgroot of klein bericht, is dit voor de seculiere media nauwelijks nieuws. Begrijpen kun je dit zelfs, want je kunt Nigeria niet elke dag een plaats op de voorpagina geven… En toch, ook in dat land telt elk leven, wordt er gerouwd om elke dode.

Overigens staat Nigeria in de voorhoede van een toenemend aantal Afrikaanse landen waar de vervolging van christenen snel toeneemt. Een nieuwe werkelijkheid is dat. In mijn jonge jaren was de vervolging in Oost-Europa ons het meest dichtbij (het Roemenië van ds. Richard Wurmbrand bijvoorbeeld), terwijl veel landen in Azië in latere decennia qua vervolging de top haalden: Afghanistan, Pakistan, Noord-Korea. 

Somalië, Libië

Omdat we in ons gebed de concrete nood aan de Heere voorleggen, moet de kerk in Nederland concreet de nood kennen. Afrika komt dan sterk op ons netvlies te staan. In het sterk islamitische Somalië betekende het leven voor volgelingen van de Heere Jezus altijd al lijden omwille van Zijn Naam. Somalië is derde op de Ranglijst christenvervolging, die Open Doors steevast in januari publiceert en die christenen in ons land bij de vervolging van Gods wereldwijde kerk bepaalt.

Een plaats lager vinden we Libië, waar het gebrek aan gezag door een landelijke regering van christenen een kwetsbare groep maakt. In het diepste geheim beleven kinderen van God er hun geloof. Ik las deze zin over Libië: ‘In 2020 werd een koptische christen ontvoerd en gemarteld door islamitische extremisten. Hij weigerde zijn geloof af te zweren en werd vermoord. Zeven andere koptische christenen zijn als vermist opgegeven.’ Enkele minuten heb ik elk deel van deze woorden op me in laten werken: gemarteld, geweigerd Hem te verloochenen, vermoord, vermist.

Kruisigem

De lege kerken in Nederland blijven ons pijn doen, het gemis van de samenkomst op zondag blijven we voelen – en toch, wie moet er bij onze vrijheid nog tot volharding aangespoord worden als we kijken naar Libië? Wie raakt er van slag als er in de Tweede Kamer vragen gesteld worden over het beleid van orthodox-christelijke scholen? Wie is er ontzet als in het Sinterklaasjournaal het plaatsje Kruisigem bezocht wordt en er voor de ogen van jonge kinderen gespot wordt met het lijden van de Zoon van God? Ja, wél ontzet vanwege het verachten van Zijn liefde, maar niet vanwege de belediging van degenen die Hem volgen.

Immers, in het hoofdstuk over het gebod van de liefde (Joh.15) spreekt Jezus ook over de haat van de wereld. ‘Als de wereld u haat, weet dat zij Mij eerder dan u gehaat heeft.’ En ‘omdat Ik u uit de wereld heb uitverkoren, daarom haat de wereld u’. Altijd weer is verkiezing een bron van ergernis, zowel ten aanzien van Israël als ten aanzien van christenen. De doorgaande lijn is dat, zodat vervolging van de kerk niet hier en daar is, maar overal en totaal, onder leiding van ‘de overste van deze wereld’ (Joh.14:30). Om niets minder is het de boze begonnen dan om de uitroeiing van de Naam van God, van Hem Die Zich aan Israël verbond en Die stierf voor Zijn kerk. Jezus benoemt dit concreet, tot in haar diepste kern: ‘Wie Mij haat, haat ook Mijn Vader.’ (Joh.15:23) Vijandschap tegen God in de vorm van vervolging van christenen, dat is wat er aan de orde is. 

Afrika

Terug naar Afrika, het werelddeel dat de aandacht vangt als we naar de recente ranglijst kijken. In mijn jongere leven was Afrika voorwerp van de zending, was de GZB actief in Kenia, Oeganda, later ook Zimbabwe, Malawi en Mozambique, landen waarop je als plaatselijke gemeente betrokken was. Nu staan vier Afrikaanse landen in de top-tien van Open Doors, komen we negentien namen tegen in de top-vijftig, wordt de regio onder de Sahara ‘een grote brandhaard’ genoemd. Wie raakt het niet als we lezen dat islamitische groeperingen met een extremistische ideologie invloedrijk worden in Tsjaad, Kameroen, Niger, dat vergelijke groeperingen zich richten op Kenia, Tanzania, Mozambique en Congo?

Het is bijna twee jaar geleden dat ds. C. van Duijn en zijn vrouw uitgezonden werden om in (Noord-)Afrika de kwetsbare kerk te ondersteunen én dat vanwege de veiligheid het land waarin zij werken niet genoemd kan worden. Laten we – ook in de erediensten – het gebed voor de kerk in Afrika niet vergeten. 

Politiek

Het is gelukkig niet alleen de kerk die betrokken is op het lijden omwille van het geloof in God. In ons land waren het SGP, CU en CDA die na de publicatie van de ranglijst aan de ministers Kaag (Buitenlandse handel) en Blok (Buitenlandse zaken) vroegen om landen als India en Nigeria aan te spreken op de vele geweldsincidenten. Nu nam de SGP het voortouw en zei partijleider Van der Staaij: ‘Wereldwijd lijden 340 miljoen christenen onder vervolging. Iedere keer schrik ik er weer van. Deze keer vielen onder meer China en Turkije op als landen waar de druk enorm wordt opgevoerd en soms vele kerken gesloten worden.’

In het Europarlement bepleitte zijn partijgenoot Bert-Jan Ruissen twee weken geleden in een debat over de aantasting van mensenrechten specifieke aandacht voor christenen, immers de grootste groep vervolgde gelovigen. Seculiere partijen blijven het liefste hangen in aandacht voor mensenrechten in algemene zin. Het tekent de situatie in de wereld dat binnen de Europese Commissie een speciaal gezant voor godsdienstvrijheid nodig is.

China

De ranglijst scherpt ons oog dit jaar ook voor China, over een aantal jaren wellicht het machtigste land ter wereld (in 2049 wil China mondiaal dé militaire grootmacht zijn). De sluiting van drieduizend kerken in een jaar en de introductie van digitale surveillancesystemen brachten China op plaats 17 van de ranglijst. Al langer weten we dat bijbelpassages herschreven moeten worden naar de context van China, dat de positie van Jezus ingenomen moet worden door het staatshoofd Xi Jinping.

Evenals ons hart bij de kerk in Afrika is, leven we mee met Gods kinderen in China, nu de kerk na jaren van opleving gemarginaliseerd wordt. Slechts vijftien jaar geleden lazen we over een opwekking op het Chinese platteland, werd een stad die ooit ‘atheïstisch gebied’ was ook wel ‘Jeruzalem van China’ genoemd. Na de decennia van de hevigste vervolging onder de eerste leider van de Volksrepubliek China, Mao Zedong, herwon het christelijk geloof in China terrein, vooral dankzij de spontane evangelisatie van gewone mensen.

Nu wordt vervolging weer heviger. Het is tot schade van de kerk in ons land als we niet betrokken zijn op de moed, de volharding, het geloof van Chinese christenen. Ik denk aan hen die ooit excuses kregen van een militaire groep die hen dwongen het geloof in Christus op te geven en die antwoordden: ‘Wij nemen u niets kwalijk. Deze gebeurtenissen zijn in de Bijbel al voorspeld. Christenen moeten nu eenmaal lijden. De poort naar de hemel is smal.’ 

Normale gang van zaken

De Engelse evangelist George Campbell Morgan, die op dertienjarige leeftijd zijn eerste preek hield, heeft vervolging ooit de een-na-beste-tactiek van de duivel genoemd. ‘Materialisme is de beste,’ een verschijnsel dat zorgt voor slaapwandelaars in het geloof.

Hoe zal het klimaat in onze samenleving zich ontwikkelen? Niemand die het zeggen kan. Dat we tot volharding geroepen zijn, dát weten we. Van de kerk in een andere context ontvangen we daarin veel, ook ter overdenking. Het was de Indiase filosoof dr. Gabriel Gonsalves, die zei: ‘Vervolging is de normale gang van zaken in een christelijk leven, omdat de wereld Christus haat, en wij in ons leven de tekens van die vijandschap meedragen.’

P.J. Vergunst

Bestel een los nummer, maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,- of neem een jaarabonnement op De Waarheidsvriend.