‘Mensen zoeken vrede, maar wat ze allereerst nodig hebben is stilte’, zei moeder Teresa van Calcutta ooit, ‘want de vrucht van stilte is gebed, de vrucht van gebed is geloof, de vrucht van geloof is liefde, de vrucht van liefde is dienstbaarheid en de vrucht van dienstbaarheid is vrede.’
Stilte is een schaars goed in onze samenleving. Vorig jaar fietsten mijn vrouw en ik in Noord-Oost-Duitsland, vlak bij de Oostzee. Op een landweggetje stonden we stil en hoorden we niets dan het suizen van de wind en de verre roep van een vogel. In Nederland vind je nauwelijks nog plekken waar het geluid van de snelweg, van vliegverkeer of landbouwmachines ver weg is. Maar stilte buiten wil nog niet zeggen dat het in ons stil is, integendeel, juist dan kan ons onrustige hart opspelen en een storm aan gedachten opsteken. Daarom verlangen mensen naar stilte en zijn ze er bang voor.
Loop langzamer
Mirjam van der Vegt heeft met behulp van kunstenaars, fotografen, dichters en schilders een prachtig boek gemaakt over de stilte. Op de eerste bladzijde komt die ene zin midden op de lege pagina je onmiddellijk tegemoet: ‘Loop langzamer, word stiller. Het leven heeft al zoveel in zich voordat we er iets van maken.’ Woorden die uitnodigen om stil te staan, je gedachten te laten gaan of te bidden. Even ophouden met de waan van de dag die ons voorliegt dat ons leven een project is waarin wij moeten uitblinken.
Van der Vegt stelt vier treden van stilte voor: herademen, struikelen, beminnen en uitreiken. Het is een trap die je op elke bladzijde langzaam afgaat. Elke trede biedt schitterende beelden van de natuur, laat je het werk van eigentijdse kunstenaars ontmoeten, voert je verstilde kerkinterieurs binnen en brengt nieuwe gedichten op je pad. De weg van het hoofd naar het hart komt in dit formidabele kijk- en luisterboek zelf naar je toe.
Genade
Maar stilte is niet alleen herademing. De tweede trede is die van de struikeling: de onvrijwillige stilte die je kunt ervaren om een diep verlies, een ziekte of een lockdown. De stilte die morrelt ‘aan de deuren van je hart’. De auteur weet waarover zij spreekt. Zij werd jarenlang geconfronteerd met ziekmakend lawaai van buren, raakte in een burn-out en langzamerhand ontdekte ze de genade van stilte. God sprak tot haar in het suizen van de zachte stilte en zij is de rijkdom daarvan gaan uitdelen in publicaties, trainingen en retraites. En hier in dit boek.
Het past niet bij Eeuwenoude stilte om veel woorden toe te voegen – neem, onderga het, laat je hectische leven onderbreken. Leg het op de salonkamertafel om het nu en dan in te kijken en erbij te mijmeren: uitnodiging om God als Schepper te eren en de Heilige Geest, Die de bron is van alle schoonheid en goedheid.
Chaotisch leven
Kierkegaard zegt in een van zijn ‘toespraken’ dat we pas vreugde in het leven leren kennen als we de toekomst overwinnen. Hij doelt op de overwinning van het christelijk geloof dat de ‘eeuwigheid in de tijd’ brengt, de tijd die ons tot heimwee, bezorgdheid of angst voor de dag van morgen verleidt. Ik moest eraan denken bij het lezen van Anne Marije Baars’ boek Wat als het langzamer kan. Baars is vooral bekend van haar Instagram-account met verhalen en beelden over authentiek leven, kwetsbaarheid, leren loslaten en leven in het hier nu.
Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 4 augustus 2022. Neem een jaarabonnement (€ 49,95). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!