Ter inzage
Soms lees je in het kerkblad dat de jaarrekening van de diaconie of van het college van kerkrentmeesters ter inzage ligt. Weinig gemeenteleden maken er gebruik van. Heel anders was het toen vorige maand de notulen van de ministerraad ter inzage kwamen.
Ongekend en niet eerder gebeurd was dat. Je kon letterlijk lezen wat er tijdens die vergadering in 2019 door de verschillende leden over de toeslagenaffaire was gezegd. Het was ter inzage. Eén ding bleef nog wel verborgen: wat hebben de leden van het kabinet gedácht? Zover heeft men niet kunnen gaan. De Pinkstergeest geeft een inzage die de geest van de wereld niet bij kan brengen.
Een tekort
Wanneer Paulus aan de Korinthiërs schrijft ‘En wij hebben niet ontvangen de geest van de wereld, maar de Geest Die uit God is’, klinkt dat als een variant op de verzen uit Romeinen 8:15 en Galaten 4:6,7, over de geest van slavernij en angst en de Geest van de aanneming en aanroepen. Is het een variant? Is er sprake van een tegenstelling? Staat hier de geest van de wereld voor de boze, tegenover de Geest uit God, voor de Heilige Geest? Dat is te makkelijk.
Paulus varieert in 1 Korinthe 2. Zo schrijft hij een vers eerder over ‘de geest van de mens’. Ook schrijft hij over de wijsheid van de wereld of van de mens tegenover de wijsheid van God. Het is te gemakkelijk, wellicht ook te verleidelijk, om bij de geest van de wereld aan de boze te denken. Dat is al snel de boosdoener, maar laten we ons niet vergissen in de wereld en ons eigen vlees.
Toch gaat het hier bij de geest van de wereld niet om wat kwaad is in zichzelf. Het gaat om een tekort. De geest van de wereld ontvang je niet, die heb je van nature. Het is een geest die het naadloze bepleit, het aannemelijke, het vertrouwde, dat waarvan je zegt: dat is toch logisch. De geest van de wereld kan ver komen, in filosofisch opzicht, technologie waar je van duizelt. Deze geest komt echter niet in de verste verte dicht bij onze verlossing. Die komt van de andere zijde, als een geschenk.
Geen of-of
Wanneer Paulus schrijft aan de gemeente, is zijn zorg dat zij is teruggevallen in het oude schema, het schema van de geest van de wereld. In dit schema passen het oude streberige leven en het geloofsleven naadloos in elkaar. Paulus komt zo op de uitdrukking van de geest van de wereld en de Geest Die uit God is. Hij maakt er geen of-of van. Zo van: je hebt of de ene geest ontvangen of de Geest. Nee, hij heeft zijn brief gericht aan de geheiligden in Christus Jezus, geroepen heiligen (1:2). Het Evangelie heeft veel losgemaakt onder hen. Ze zijn in alles rijk geworden, schrijft hij. Ze hebben de Geest Die uit God is, ontvangen. Toch ademt de sfeer in de gemeente nu de geest van de wereld en dreigt zij van het kruis los te raken.
Kennis
‘En wij hebben ontvangen de Geest Die uit God is, opdat wij zouden weten de dingen die ons door God geschonken zijn.’ Het gaat om kennis (weten) van Gods geschenken. Ter inzage. Het gaat om niets minder dan ‘de diepten van God’ (vs.10). Paulus is er lyrisch over. Het gaat om dingen die geen oog heeft gezien, geen oor heeft gehoord, wat in geen mensenhart is opgeklommen. Het is niet met menselijke logica of scholing of welke competitie of carrière ook te bereiken. Alleen toegankelijk voor gelovigen? Nee, voor degenen die Hem liefhebben. Je zou gerust kunnen zeggen: voor hen die de Gekruisigde lief hebben gekregen (vs.9).
Verborgen
Wat valt er meer over te zeggen? Dat lezen we in vers 7: ‘wijsheid van God als een geheimenis, een wijsheid die verborgen was en die God voor alle eeuwen voorbestemd heeft tot onze heerlijkheid’. Deze wijsheid is geen wereldse wijsheid. De wereldleiders – je moet toch wijs zijn om leiding te kunnen geven – kennen deze wijsheid toch niet. Ook vallen de wereldleiders niet samen met de boze machten. Maar met al hun wijsheid waren ze er niet op gekomen. Integendeel. Hadden ze het goede inzicht gehad, dan hadden ze toch nooit de Heere der heer-lijkheid gekruisigd (vs.8)? Nee, niet wijzen naar Pilatus. Ook Kajafas vond het verstandiger dat Jezus zou sterven. Paulus overigens ook. Hij leerde zichzelf kennen als een vervolger van de gemeente, met de beste bedoelingen. Ook bij Paulus zelf zie je dat hij die geest van de wereld heeft ingeademd, wanneer hij bijvoorbeeld zegt dat hij God vanaf zijn voorouders dient, ononderbroken dus. Met die geest denk je goede beslissingen te kunnen nemen en je blijkt er de grootste vergissing ooit mee te begaan: ‘Kruisig Hem!’
Het is als bij Jozef wanneer hij met zijn broers terugblikt en zegt: jullie hebben mij wel kwaad aangedaan, maar God heeft mij voor jullie uitgezonden om een volk in leven te behouden. Maar dan veel groter nog, wanneer de Pinkstergeest is uitgestort, de Geest Die uit God is. Hij laat zien dat de geschiedenis van de Gekruisigde door en voor zondige mensen, al in de eeuwigheid bij God bekend en bestemd was en tot onze heerlijkheid dient. Om Israël en de volken in leven te behouden.
Onverdiend
Je zou denken: maar goed dat wij die Geest niet eerder hebben ontvangen, want dan zouden we Hem niet gekruisigd hebben. Voor je het weet, zit je dan toch weer in het denken van de geest van de wereld. Let veel meer op dat ene woord aan het einde van vers 12 ‘die ons door God genádig geschonken zijn’. Het gaat helemaal buiten ons om. God geeft Zijn Geest vrij en onverdiend. Daarmee geeft Hij inzage, inzage in Zichzelf, in Zijn eigen eeuwige gedachten. Gedachten van vrede, door een Geest van genade.
Zover gaat God met Pinksteren. Hij geeft niet de notulen van Zijn eeuwige raadsbesluit. Met Zijn Geest geeft Hij inzage in Zijn denken, waar niets anders achter zit. Dichterbij kan niet. Een mens kan nog zo correct en wijs overkomen. Soms bekruipt je toch een gevoel van ‘wat denkt-ie eigenlijk vanbinnen?’ Het kan je doen aarzelen om de ander te vertrouwen. Wie het met Gods buitenkant moet doen, kan van zoveel kanten naar Hem kijken, kennis opdoen in de Schriften, betrouwbare kennis en toch blijven twijfelen. Maar niet wie de Geest heeft ontvangen Die uit God is, Die ons inleidt in het denken van God, de Vader van onze Heere Jezus Christus, de Gekruisigde. Die maakt vrij van angst en logica.
Jubel
Dat kan slechts uitlopen op aanbidding, een jubel ‘o diepte van rijkdom, zowel van wijsheid als kennis van God.’ (Rom.11:33vv) De Geest Die uit God is, ontmaskert en overtuigt. Door Die Geest zien we Wie wij doorstoken hebben, de Heere der heerlijkheid. En we zien Gods overvloedige genade, die in één en hetzelfde gebeuren meekomt. Dat is Zijn wijsheid en onze redding.
Alle roem is uitgesloten.
Ja, wanneer mijn onvermogen
(de geest van de wereld),
en mijn diep bederf mij smart,
toont mij ’t goddelijk Vaderhart
(de Geest Die uit God is),
zijn verlossend mededogen.
En wij hebben niet ontvangen de geest van de wereld, maar de Geest Die uit God is, opdat wij zouden weten de dingen die ons door God genadig geschonken zijn.
1 Korinthe 2:12