‘Theologia Reformata’ komt met themanummer over de spelende mens
Een themanummer over homo ludens, de spelende mens, lijkt op het eerste gezicht wezensvreemd in een tijdschrift voor gereformeerde theologie. Toch wordt de keuze voor dit thema in het decembernummer van Theologia Reformata, het wetenschappelijke tijdschrift van de Gereformeerde Bond, niet alleen ingegeven door ons uitgangspunt ‘ten dienste te staan van kerk en geloof in de hedendaagse cultuur’.
Dat er ook in de prediking namelijk sprake is van een ‘spel’, wordt door redactielid dr. M.J. Kater uitgewerkt aan de hand van een studie van de Duitse homileet Rudolf Bohren. In het serieuze spel van de prediking wordt ons léven in de waagschaal gezet. Tegelijk heeft de predikende homo ludens een bepaalde vrijheid nodig om te kunnen spelen. Zo ziet Bohren vroomheid ook als heilig spel en tegelijk als een totale overgave en ernst. Het spel is er dankzij het werk van de Geest. Dat het dit spel ‘ernst’ is, blijkt ook uit de bijdrage van redactielid drs. R.W.N. Kuil. Allereerst door in te gaan op wat historicus Johan Huizinga, die als eerste de homo ludens introduceerde, als wezenlijk beschouwt in het ‘ludieke’ karakter van de cultuur. Opvallend is dan de grote betekenis die Huizinga toekent aan het ernstige spel van de liturgie. Persoonlijker nog wordt dit spel voor de auteur Frans Kellendonk. Zijn geloof lijkt meer te zijn geweest dan het vrijblijvende spel van een hedendaagse ‘ietsist’, en vooral een verlangen.
Kunsthistoricus dr. W. Verbeek richt zich in haar bijdrage op de dynamiek in de museale wereld bij de betekenisgeving van religieuze voorwerpen. Voor Huizinga was de ‘ludieke’ kant van voorwerpen en kunstwerken er vooral in gelegen dat ze deel uitmaken van een sacrale wereld; juist in de museale presentatie is te zien en te voelen dat voorwerpen toverkracht bezitten, representatieve identiteit, symboolwaarde. De door Huizinga zo belangrijk geachte ‘historische sensatie’ blijkt door alle spelregels heen te kunnen breken. Dan kan een bezoeker zich, over tijd en plaats heen, geraakt weten door de boodschap die in een kunstwerk gepredikt wordt.
Uiteraard vindt de lezer in dit nummer de vertrouwde rubrieken Meditatie (van dr. A.J. Kunz, die mooi aansluit bij het thema), Focus over The Oxford Handbook of Jeremiah door dr. H.G.L. Peels, Reflexen van dr. G. van den Brink over onder andere de Protestantse Theologische Universiteit, die Amsterdam en Groningen zal verruilen voor Utrecht.
Voor abonnementen, proefnummers en losse nummers (€ 14,50) is het adres: bureau Gereformeerde Bond, Kleine Fluitersweg 253, 7316 MX Apeldoorn, tel. 055-5766660; email: info@gereformeerdebond.nl.