Verbonden met Israël
De christelijke betrokkenheid op Israël is veelkleurig. De één is lyrisch over Israël, de ander stelt zich neutraal op of houdt zelfs afstand. Wat is nu wezenlijk als het gaat over de praktijk van deze verbondenheid met Israël?
Als het gaat om de verbondenheid met Israël, is er sprake van veelkleurigheid. Er zijn christenen die als Israël in beeld komt alle nuchterheid verliezen. Alles wat maar ‘ruikt’ naar Israël of het Jodendom, wordt kritiekloos omarmd. Het andere uiterste komt ook voor. Als exponent van de vervangingstheologie of juist als (over)reactie op het kritiekloze ‘Israëlisme’ wordt de betrokkenheid op het Joodse volk op z’n hoogst nog met de mond beleden. Als het gaat om de praktijk van de christelijke verbondenheid, gaan we in dit artikel op zoek naar een middenweg tussen beide extremen. Dit niet als diplomatieke ‘move’, omdat we van doen hebben met een gevoelig onderwerp. De reden is primair dat ik me wil verhouden tot een reeks bijbelse kernnoties. De verwerking van deze bijbelse noties, samen met historische gegevens en persoonlijke ervaringen, brengen me tot ten minste de volgende fundamentele kenmerken als het gaat om de praktijk van de christelijke verbondenheid met Israël. Ik heb niet de intentie compleet te zijn, de volgorde van de kenmerken is min of meer willekeurig.
Betrokken
De houding van een christen ten opzichte van Israël zal er een zijn van intrinsieke betrokkenheid. Wanneer we ons bewust zijn van de bijzondere plaats van Israël in Gods heilsplan in verleden, heden en toekomst, zullen we het reilen en zeilen van het Joodse volk nauwlettend volgen. Israël is verkoren met een doel: de komst van het Koninkrijk van God. Dat doel raakt behalve Joden ook de volken, zelfs individuen uit Nederland.
Veel Joden vinden het lastig om de herkomst en aard van de christelijke betrokkenheid op Israël en het Joodse volk op formule te brengen. Zij verengen het nogal eens tot bekeringsijver. De ervaring leert dat veel Joden het verrassend en bemoedigend vinden wanneer in een gesprek de heilshistorische achtergrond van de christelijke betrokkenheid op Israël en het Joodse volk wordt uitgelegd.
Gunnend
Een christen is in navolging van zijn of haar Meester in het beste geval materieel en immaterieel een gunnend mens (Hand.20:35). Wanneer we ons realiseren dat ons heil vrucht is van de Messias van Israël, we ons geestelijk laven aan de Schriften van Israël en ondertussen ook weet hebben van zwarte bladzijden uit de kerkgeschiedenis, zal christelijke gunning zich ook richten op het Joodse volk (vgl. Rom.15:25-27). Het belang van de christelijke ‘support’ voor Israël kan moeilijk worden overschat. Het leidt tot verbazing en verwondering bij veel Joden. Of, zoals een jonge Joodse vrouw ooit tegen ons zei: ‘Ik wist niet dat er ook christenen zijn die van ons houden.’
Onderscheiden
Christelijke betrokkenheid op Israël geldt het hele Joodse volk: religieus en niet-religieus. Ondertussen zijn er groeperingen waarmee we ons als christen extra verbonden weten. Dat betreffen religieuze Joden en meer nog onze Joodse (en Arabische) broeders en zusters in het geloof in Jezus Christus (vgl. Gal.6:10).
Concreet betekent het laatste dat we als christenen zoeken naar verbinding met messiaanse Joden. Dat kan bijvoorbeeld door tijdens een Israëlvakantie op sabbat een Joods-messiaanse gemeente te bezoeken. Het mes snijdt in dat geval aan twee kanten. Het is voor niet-Joden vaak een geestelijk verrijkende ervaring, voor messiaanse Joden is het een steun in de rug. Hun positie in de Israëlische samenleving is niet altijd eenvoudig. Christelijke aanwezigheid, belangstelling en gebed zijn voor hen bemoedigend.
Profetisch
De houding van een christen ten opzichte van het Joodse volk is betrokken en constructief, maar niet bij voorbaat kritiekloos. Nakomelingen van Abraham stammen ook af van Adam. Gods heilsplan gaat voort ondanks Israël. Als zelfs de godvrezende koning David bij tijden de profetische tegenstem van Nathan nodig had, zou dat dan niet gelden voor Netanyahu, Bennett, Lapid of anderen?
In de praktijk betekent dit dat Joodse gesprekspartners christenen bijvoorbeeld zullen leren kennen als ambassadeurs van gerechtigheid. Wanneer er sprake is van aantoonbaar (politiek) onrecht, past het niet om weg te kijken of te zwijgen. Binnen de gegeven mogelijkheden zullen we steeds weer zoeken naar mogelijkheden om wegen te banen voor recht.
Ootmoedig én toegewijd
Voor veel Joden staat ‘christendom’ min of meer synoniem voor antisemitisme. Het christendom als collectief heeft bloed aan haar handen. Besef van het antisemitische verleden van de kerk maakt ootmoedig én toegewijd. Ootmoedig als het gaat om ons zelfbeeld, toegewijd als het gaat om bestrijding van antisemitisme anno 2022.
Concreet betekent dit dat een christen zich er niet te goed voor voelt om de historische schuld van de kerk te erkennen. Wanneer het daarbij blijft, is er echter nog geen leergeld betaald. We kunnen als christenen zichtbaar maken wat bekering inhoudt door ons te laten kennen als strijders tegen antisemitisme.
Luisterend
Het verbondsvolk Israël geldt als kanaal van Gods heil en zegeningen (Rom.9:4-5). Wanneer we dat als christen beseffen, zal er een verlangen leven om ook van en met Israël te leren door te luisteren. Dit luisteren is nogal eens ondergesneeuwd vanwege christelijke hoogmoed en Joodse geslotenheid. Daarmee hebben we ons als christenen veel ontzegd en is ons ook veel onthouden.
Luisteren, als aspect van christelijke betrokkenheid op Israël, komt het beste uit de verf tijdens persoonlijke ontmoetingen; met name tijdens ontmoetingen rondom een geopende Schrift. Een voorwaarde voor dergelijke ontmoetingen is vertrouwen. Het winnen van vertrouwen vergt tijd. Daarom is langdurige, christelijke presentie in Israël belangrijk.
Getuigend
Door een polemische en hoogmoedige benadering van het Joodse volk hebben we als christenen eeuwenlang bijgedragen aan het vervormde beeld dat veel Joden hebben van het christendom én van de Heere Jezus Christus. Ondertussen belijden we dat Jezus de Messias is van Jood én heiden en dat alleen in Hem het leven is (Ef.2:11-18). Dit betekent dat we ook Joden het Evangelie niet mogen en willen onthouden.
Getuigen is een wezenskenmerk van een ware christen. Getuigen onder het Joodse volk is ondertussen maatwerk. Het vraagt om integriteit, voorzichtigheid en geloof. Deze hoge ‘eisen’ vormen geen excuus voor inactiviteit. Christenen zullen zich echter wel steeds weer afvragen: wat is in dit geval wijsheid? Dit alles vraagt om diepe afhankelijkheid van Gods Geest van Wie tegelijk ook onze verwachting is.
Biddend
De oprechte hartenwens van Paulus en de inhoud van zijn gebed tot God met betrekking tot Israël was gericht op hun zaligheid (Rom.10:1). De apostel verdient hierin navolging. Het gebed is een machtig instrument waarmee gelovigen God kunnen bewegen tot onverwachte, grootse daden (Jak.5:16). Laten christenen niet verzuimen om te bidden voor het Joodse volk en de staat Israël. De bede om bekering van het Joodse volk zal onderdeel uitmaken van het gebed, maar zich niet daartoe beperken. Ook het welzijn van de staat Israël, de veiligheid van haar burgers (Jood en Arabier) en bijvoorbeeld de precaire positie van messiaanse Joden mogen niet worden vergeten.