(ver)Bondsautomatisme

Gisterenavond was ik op een bestuursvergadering van de HGJB. Ik constateerde weer eens dat het moderne denken ook in de achterban van de HGJB voedingsbodem vindt.

Zygmunt Bauman (een Brits-Poolse socioloog en filosoof) stelde al in 2000 in zijn boek Liquid Modernity dat solide structuren en instituties steeds meer verdwijnen, terwijl die de fundering vormden van de moderne samenleving. Mensen zullen zich steeds minder binden aan structuren en organisaties en veel meer switchen en veranderen.

Niet alleen structuren en instituties verdwijnen, maar ook de identiteit van personen wordt vloeibaarder. In 2017 publiceerde het CBS dat 51 procent van de Nederlanders zich niet-religieus noemt. Filosoof André van der Braak toonde aan dat een kwart van de mensen in Nederland een ‘vloeibare religieuze identiteit’ heeft aangenomen. Deze mensen halen hun inspiratie uit verschillende religieuze tradities. Cultureel antropoloog Martijn de Koning stelde in 2004 dat moslimjongeren vaak een ‘knip en plak’-islam aanhangen, waarbij ze kiezen wat hen goed uitkomt.

Ook christenen binden zich minder dan voorheen aan christelijke organisaties en politieke partijen. Menig predikant merkt in de kerkelijke gemeente dat mensen minder loyaal zijn aan de kerk of het kerkverband. 

Gisterenavond spraken we met elkaar over boeiende dingen zoals de identiteit van de HGJB; dat de HGJB een duidelijke en sterke eigen identiteit heeft en tegelijkertijd breed dienstbaar wil zijn. Dat dit soms in de praktijk betekent dat je wat betreft ‘de buitenkant’ op het scherpst van de snede balanceert, maar dat je wel bij de kern blijft: Gods Woord en het gereformeerd belijden. We spraken ook over de (voor mij) minder boeiende dingen die bij bestuurswerk horen: de financiën. Wat opviel, was dat inkomsten van collectegelden én abonneegelden voor het Jeugdwerk de eerste helft van 2019 achterblijven vergeleken met de inkomsten in de eerste helft van 2018. 

En dan zoek je naar oorzaken. Een mogelijke oorzaak zou kunnen zijn dat in de achterban de collectedoelen meer liquid worden en dat er voor knip-plak-jeugdwerk gekozen wordt. Dat men minder loyaal is aan vaste organisaties en structuren. Dat men minder automatisch kiest voor de HGJB, voor een organisatie die vast wil houden aan het gereformeerd belijden. Zul je net zien: ben je zo alert op verbondsautomatisme, verdwijnt het bondsautomatisme via de achterdeur.

Elsbeth Visser-Vogel