Verwachting
Een mens is niet zozeer uniek doordat hij sterfelijk is, maar omdat hij geboren wordt en iets nieuws in deze wereld brengt
Deze laatste column schrijf ik met hen in gedachten die zwanger het nieuwe jaar ingaan. Niet toevallig natuurlijk: onze dochter en haar man zijn in blijde verwachting. Het woord ‘zwanger’ is verwant aan oude woorden die iets uitdrukken als ‘vervuld zijn van’ of ‘zwaar zijn van’. Veelbetekenend. Het kindje vult veel fysieke en mentale ruimte. Maar al is op de echo’s het geslacht of zelfs de vorm van de neus al te zien geweest, toch is het nog onbekend. Wat gaat dit kindje voor nieuws brengen?
De Joodse filosofe Hannah Arendt (1906-1975) gebruikt het begrip ‘nataliteit’ om een kern van het menszijn aan te geven. Een mens is niet zozeer uniek doordat hij sterfelijk is, maar omdat hij geboren wordt en iets nieuws in deze wereld brengt. Die uniciteit is krachtig, omdat geen mens er ooit eerder is geweest en er nooit een identiek mens zal zijn. Spannend dus hoe dit nieuwe leven verschil gaat maken.
De notie van het verbond geeft aan ‘nataliteit’ een bijzondere lading. Een mens onder Gods belofte draagt iets bij zich dat niet door DNA bepaalde zaken te vangen is. God belooft vanuit de hoge heil en zegen waar het kind, waar de mens niet zelf om vraagt. Dat Woord klinkt tegen beter weten in. De huidige en voorgaande generaties zijn immers niet in staat om de belofte van God op waarde te schatten. Zij maken er doorgaans, getuige de Schrift, een rommeltje van. Dat geldt niet alleen oudtestamentisch Israël, waar Psalm 78 en Psalm 106 zo pessimistisch over spreken. Het geldt ook de christelijke kerk, die er na twintig eeuwen verscheurd en geschonden bij ligt.
In die situatie verwachten ouders, grootouders en geliefden om hen heen nieuw leven. De aanvechting is dichtbij. Nieuw leven is kwetsbaar. Het kan te lijden hebben van voorgaande generaties. Het staat open voor ziekte en ongemak, voor verstoringen in relaties. We hebben het niet in de hand.
Toch is er reden voor vreugde. De ongekend blijde boodschap is dat God Zelf iets nieuws wil beginnen. Dat deed Hij na de zondvloed en na de ballingschap. Dat deed Hij in Christus, omdat Hij vervuld is met ontferming (Luk.1:72). Dat doet hij door de generaties heen (Ps.78:6). Laten daarom alle zwangeren met grote verwachting het nieuwe jaar ingaan.
De redactie dankt dr. Bram de Muynck hartelijk voor alle columns die hij de afgelopen twee jaar schreef.