Verwijsbijbel
Van de Herziene Statenvertaling verscheen een nieuwe uitgave: de Verwijsbijbel. In de introductie wordt de bedoeling ervan verwoord: ‘De Verwijsbijbel zal elke lezer helpen om de diepte en de samenhang van Gods boodschap in de bijbel te ontdekken.’
Daartoe wordt gebruik gemaakt van twee soorten verwijzingen: letterlijke en thematische tekstverwijzingen. De letterlijke tekstverwijzing wordt in de tekst weergegeven; de thematische in de kantlijn. Beide in het blauw. De Verwijsbijbel is een uitgave van de HSV, mooi ingebonden in lichtgrijze, onderscheidende omslag met 1800 verbindende tekstverwijzingen. De omslag is wat kwetsbaar voor vuil.
Verbanden
In andere uitgaven vind je uiteraard ook tekstverwijzingen, doorgaans onder aan de perikoop (zoals in de Jongerenbijbel bij de HSV). De directe weergave in de tekst of naast de tekst laat in een oogopslag de verbanden naar de teksten uit een ander bijbelgedeelte zien.
De afgelopen maanden heb ik de Verwijsbijbel gebruikt. Het is indrukwekkend om te zien hoe vaak Paulus in zijn brief aan de Romeinen letterlijk citeert uit het Oude Testament. Zo is Romeinen 3:10b-18 een opeenvolging van citaten uit het Oude Testament. In deze uitgave zie je in één oogopslag hoe Paulus zijn betoog bouwt op de Schriften. Ik raakte (opnieuw) onder de indruk van zijn kennis van de Schriften. Teksten in het Oude Testament die letterlijk geciteerd worden in het Nieuwe Testament, worden ook in het blauw afgedrukt. In het voorlichtingsfilmpje op de site van Jongbloed dient Genesis 2:24 als voorbeeld. De teksten waar Paulus op doelt in het genoemde deel uit de Romeinenbrief, zijn in de tekst van het Oude Testament niet allemaal blauw afgedrukt, omdat het geen letterlijke citaten zijn. Bij Psalm 14 wordt met een thematische verwijzing verwezen naar Romeinen 3. Dit gebeurt bij Psalm 10 en Jesaja 59 niet.
Zicht op het geheel
Bij thematische tekstverwijzingen wordt met een symbool verwezen naar de tekst die in de kantlijn in het blauw staat afgedrukt. Beide worden in hetzelfde lettertype weergegeven, zodat het lezen van deze verwijzing geen extra inspanning vraagt.
De verwijzingen geven een mooi zicht op het geheel van de Bijbel, op de verbondenheid van beide testamenten. Zo lees ik bij Psalm 119:18 (‘Ontsluit mijn ogen en laat mij aanschouwen de wonderen van Uw wet’) een verwijzing naar Lukas 24:44-47 met als kern: ‘Toen opende Hij hun verstand zodat zij de Schriften begrepen.’ Een verhoring van genoemde bede of anders gezegd: een illustratie van het ontsluiten van de ogen en het aanschouwen van de wonderen van Uw wet.
Bij vers 62 van deze psalm wordt bij het opstaan in de nacht om God te loven, verwezen naar het zingen van Paulus en Silas in de gevangenis. Bij het elfde vers (‘Ik heb uw belofte in mijn hart opgeborgen…’) had een thematische verwijzing naar Kolossenzen 3:16 (‘Laat het woord van Christus in rijke mate in u wonen, in alle wijsheid’) overigens niet misstaan.
Achter in deze uitgave vinden we een index met alle verwijzingen: ‘teksten uit het Oude Testament die geciteerd worden in het Nieuwe Testament’ en ‘teksten uit het Nieuwe Testament die geciteerd worden in het Oude Testament’. Deze laatste duiding lijkt me niet correct weergeven wat de bedoeling is, passender is: ‘die verwijzen naar’.
Handig hulpmiddel
Al met al is het een mooie uitgave, die inderdaad helpt de samenhang tussen het Oude en Nieuwe Testament te zien en een aanzet geeft voor verdere studie. Ik heb zelf deze uitgave als handig hulpmiddel ervaren bij de voorbereiding van de dagopeningen op school. Ook bij het lezen aan tafel kun je direct de verwijzing naar een andere bijbeltekst lezen. Dat werkt verhelderend om de tekst te verstaan.
Kortom: Deze uitgave is een waardevolle aanvulling voor het lezen en bestuderen van de Schriften, opdat Zijn wonderen aanschouwd worden.