Vierhonderd jaar John Owen

‘Ik heb meer te danken aan John Owen dan aan welke andere klassieke of moderne theoloog ook.’ Dr. R.W. de Koeijer citeert James I. Packer.

Toen Packer in zijn studententijd worstelde met de vraag hoe hij op de goede manier als christen kon leven, wees Owens werk over de doding van de zonde hem de juiste richting. Daarna heeft ook hij verschillende keren over deze puritein geschreven.

Herdenken

Toen ik in 1988 voor de eerste keer de Leicesterconferentie in Engeland bezocht en in aanraking kwam met de geschriften van Owen, ging er ook voor mij geleidelijk een wereld open. Elke keer als ik me verdiep in één van Owens geschriften, kom ik die ‘bijzondere’ wereld binnen. Hoe kun je die wereld kort typeren? Als de ruimte waarin het werk van de drie-enige God en het leven uit Hem centraal staan. Dat overweldigt steeds meer.

Dit jaar is het vierhonderd jaar geleden dat Owen werd geboren. Terwijl hij lange tijd nauwelijks aandacht heeft gekregen, is daarin de laatste decennia gelukkig verandering gekomen, zeker in de Engelstalige wereld.

Als theoloog heeft Owen een waardevolle bijdrage geleverd, bijvoorbeeld in zijn opvattingen over de persoon en het werk van Christus, de verzoening en de rechtvaardiging. Maar volgens mij ligt zijn blijvende betekenis toch vooral in wat hij heeft geschreven over het geestelijke leven. In twee artikelen wil ik daarom nagaan wat Owens geestelijke betekenis is, ook voor onze tijd. In het eerste artikel maken we kennis met hem aan de hand van zijn leven en werken. Een volgende keer luisteren we naar zijn opvattingen over het christenleven.

Eerste levensperiode

In het predikantsgezin Owen wordt in 1616 een tweede zoon geboren. Hij krijgt de naam John. Vader Henry is dan verbonden aan het dorpje Stadham, dat niet ver verwijderd is van Oxford. Henry staat in de puriteinse traditie. De puriteinse beweging komt in de loop van de zestiende eeuw op en pleit voor de doorwerking van de gereformeerde leer in persoonlijk leven, gezin, kerk en maatschappij. Met name predikanten, onder wie William Perkins, Robert Bolton, John Preston en Richard Sibbes, streven deze verdere hervorming na via hun prediking en geschriften. Het puritanisme komt op verschillende terreinen overeen met de Nadere Reformatie in Nederland.

John kan goed leren, zodat hij al vroeg Grieks en Latijn krijgt op een privéschool in Oxford. In 1628 gaat hij naar de universiteit van Oxford, waar hij van dichtbij meemaakt hoe het theologische klimaat in Engeland verandert. De gereformeerde leer wordt steeds meer onder kritiek gesteld door de leiding van de Engelse kerk, terwijl de invloed van het arminiaanse denken toeneemt. Vooral dat front staat Owen in zijn eerste theologische werken voor de geest.

Lees de volledige tekst van het artikel in De Waarheidsvriend van 11 maart 2016.