Vragen aan de PThU
De tweede dag van de najaarsvergadering van de synode was vooral gewijd aan de interne besluitvormingsprocedure. Daartoe was reden, omdat synodeleden eerder zorg uitten over de wijze waarop het gesprek in de synode plaatsvindt en over de interactie tussen moderamen en synode daarbij.
Voordat hij echter deze vragen aan de orde te stellen, nodigde de synodevoorzitter de directeur van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG), dr. Rieuwerd Buitenwerf, uit de dagopening op vrijdag 12 november te verzorgen.
Vertaalprincipes
Van deze gelegenheid maakte deze mede gebruik om inzicht te geven in de vertaalprincipes die zijn gehanteerd bij de totstandkoming van de Nieuwe Bijbelvertaling 2021. Daarbij bleek nog weer eens duidelijk dat het vertalen van de bijbelse grondteksten in hedendaags Nederlands geen eenvoudige zaak is.
Zo gaf Buitenwerf, bij wijze van voorbeeld, inzicht in de worsteling van de vertalers met de juiste Nederlandse weergave van het kruiswoord van de Heere Jezus waarmee Hij Maria en Johannes aan elkaar verbindt. In de Griekse grondtaal wordt als aanspreektitel van Maria het woord gunai gebruikt, wat in het Grieks de gebruikelijke wijze is om een persoon van het vrouwelijk geslacht aan te spreken die geen directe familie is. In het Nederlands gebruiken we daarvoor de aanspreektitel ‘mevrouw’. De vertalers vonden dat echter in dit verband geen passende vertaling, terwijl ze ook moeite hadden met de vertaling ‘vrouw’, waarin immers in het hedendaags Nederlands een wat neerbuigende bijklank doorklinkt. De vertalers concludeerden daarop dat de Nederlandse taal eigenlijk geen woord heeft dat hier als een goede vertaling kan dienen. Uiteindelijk hebben ze uit beide onbevredigende opties voor de vertaling ‘vrouw’ gekozen.
Werkwijze synode
Bij de bespreking van de werkwijze van de synode kregen synodeleden ruimte hun gedachten hierover naar voren te brengen. Efficiënte besluitvorming door een synode die ruim zestig leden telt, blijft na tuurlijk altijd een uitdaging. Verschillende suggesties ter verbetering werden naar voren gebracht. Zo zou nog eens gekeken kunnen worden naar de samenstelling van de agenda. Zijn er wellicht zaken die in kleiner verband (kleine synode of moderamen) kunnen worden afgedaan; moet er wellicht meer ruimte komen voor de doordenking van thema’s waarmee de kerk haar profetische roeping naar land en volk inhoud kan geven; kan een open gedachtewisseling over een bepaald thema in de tijd beter losgekoppeld worden van directe besluitvorming en zou het moderamen terughoudender moeten zijn zich te mengen in het gesprek ter synode? Afgesproken is dat het moderamen de gedachten die hierover naar voren zijn gebracht, verwerkt in een notitie die in een volgende synodevergadering terugkomt.
Dat hiervoor alle aanleiding is, bleek tijdens de bespreking van een nieuwe versie van het huishoudelijk reglement: het lukte niet deze bespreking in de daarvoor beschikbare tijd tot een afronding te brengen. Dat onderwerp zal daarom later nogmaals terugkomen.
Theologische opleiding
Tussen deze beide meer vergadertechnische agendapunten deed mr. J.P.H. Donner, als voorzitter van de raad van toezicht van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU), verslag van de ontwikkelingen rond de theologische opleiding van onze kerk. Recent is een nieuw beleidsplan vastgesteld, waarvan de synode ter vergadering kennis kon nemen. Naar aanleiding van het verslag van mr. Donner werd vanuit de synode een nadere toelichting gevraagd op het nieuwe programma van de masteropleiding en werd geïnformeerd naar de achtergrond van het verschijnsel dat vrij veel studenten uit de Protestantse Kerk een theologische opleiding in Apeldoorn of Leuven prefereren boven de PThU. Ook werd zorg uitgesproken over de kennelijke teloorgang van het vak (kerk)geschiedenis in de bacheloropleiding en werd gewezen op de mogelijke risico’s die de PThU zou kunnen lopen bij vertrek naar een andere (universiteits)stad zonder een inhoudelijke verbintenis met een algemene universiteit. Directe antwoorden op deze vragen werden vanuit de RvT staande de vergadering niet gegeven, maar de synode kreeg de toezegging dat hierop vanuit de PThU nader zal worden teruggekomen.
Na bespreking van een aantal kerkordewijzigingen nam de synode afscheid van enkele terugtredende synodeleden en adviseurs.