Vrede
Vrede ontstaat doordat het goede zich vermenigvuldigt en dat gebeurt alleen als mensen het doorgeven
Het passeren van de grens met de Westbank vond ik één van de aangrijpendste ervaringen in Israël. Daar, bij het Qalandia checkpoint, kwamen herinneringen boven aan het passeren van de grens met de DDR (het zelfstandige Oost-Duitsland voor 1989). Dat is inmiddels bijna 35 jaar geleden, maar ik weet onmiddellijk weer hoe het was. Kille controle, wantrouwende blikken, lange rijen en een grimmige omgeving van staal en beton. Is er een vredige toekomst mogelijk in een land dat zo verscheurd is door diepgewortelde vijandschap?
Verderop in Nablus beseften we dat we bij vrede wellicht in heel andere categorieën moeten denken. Daar waar Grieks-orthodoxen over de Jakobsbron een kerk hebben gebouwd, ontdekte mijn vrouw een graslelie, die uitbundig zijn wortels doorgaf. De plant maakt zogeheten satellietstekjes, die ieder voor zich worteltjes krijgen. Wanneer je een stekje afknipt en in de grond stopt, ontwikkelt deze zich weer tot een mooie nieuwe plant. Dat proces van vermenigvuldigen gaat snel. Mijn vrouw had de moed om een klein stekje mee te smokkelen en sindsdien deelt ze graslelies uit aan vrienden en bekenden. Ze geeft het aan anderen als een bede voor de vrede van Jeruzalem.
Zouden we, als het om vrede gaat, in dit soort beelden mogen denken? Vrede is dan niet een kwestie van het maken van afspraken, juridische regelingen en garanties dat de ander je niet zal aanvallen. Vrede ontstaat doordat het goede zich vermenigvuldigt. En dat gebeurt alleen als het door mensen wordt doorgegeven. Is dat niet te soft? Meestal moet er veel bloed vloeien en moeten diplomaten de blaren op hun tong praten voordat er openingen naar vrede komen. En als die openingen er zijn, worden ze maar al te snel weer dichtgeschroeid. De recente geschiedenis van Israël kent vele voorbeelden.
Als Paulus in de tweede Korinthebrief de gemeente vermaant om te geven, gebruikt hij ook een biologisch beeld. Het geven is als zaad dat opkomt en vrucht voortbrengt (2 Kor.9:10). Met verwijzing naar Psalm 112 spreekt hij zelfs over vruchten van gerechtigheid. Door op deze manier te denken over vrede, wordt de complexiteit van conflicten niet weggepoetst, maar het perspectief verschuift. De vrede begint klein. En ze heeft groeikracht in zichzelf.