Waarderen en Delen
In de contacten met hun partners in Oost-Europa willen de vrijwilligers van Stichting HOE (Hulp Oost-Europa) graag meer ruimte geven aan het geloofsgesprek. Daarbij zijn het elkaar waarderen en wederzijds delen en ontvangen van belang en waardevol.
Het kan zomaar gebeuren dat in een ontmoeting, in een gesprek van hart tot hart de partners in een negatieve, gespannen situatie terechtkomen. De realiteit kan zijn dat de secularisatie een behoorlijke slag slaat, het kerkelijk leven uitholt, dat de kerk, het geloof voor velen geen optie meer is, jonge mensen of gezinnen naar elders trekken, de gemeente vergrijst. Er kunnen etnische spanningen zijn die voor polarisatie zorgen.
Een predikant kan verzuchten: ‘Ik moet alles alleen doen, de presbyters voelen zich alleen verantwoordelijk voor het materiële, terwijl er zoveel geestelijke nood, eenzaamheid en angst onder de mensen aanwezig is. Ik kom handen, ogen en oren tekort.’ Het is dan belangrijk met elkaar de realiteit onder ogen te zien en te benoemen. De realiteit is dat kerkverlating ook een zorg is voor de kerken in West-Europa. Samen kunnen de zorgen worden gedeeld én in het gebed voor de Heere God worden gebracht. Psalm 127 kan bemoedigen: ‘Zo de Heere het huis niet bouwt.’
Weglekken
De realiteit kan echter verlammen, overspannen maken of een gevoel van hopeloosheid oproepen. Er kan veel energie weglekken naar projecten die niet langer levensvatbaar zijn. Het is als een predikant die met de ‘oliespuit’ overal achteraan rent en uiteindelijk vastloopt. Er kan ook veel tegenstand zijn, bijvoorbeeld vanuit de overheid, het moeten ‘dealen’ met de burgemeester. Mensen in armoede, denk aan de Roma, worden niet gezien en niet geholpen. Van lieverlee verdwijnt het enthousiasme. De vraag is: ‘Hoe ga je hiermee om?’
Perspectief
De methode ‘Waarderende gemeenteopbouw’ (WGO) kan bij het geloofsgesprek helpen anders naar de gemeente te kijken. Waar gaat het om bij deze methode? WGO is geen trucje om uit een negatieve spiraal of impasse te komen. Het uitgangspunt is: heb oog voor het goede. Geef je niet over aan cynisme. Breek met de ‘ondergangsstemming’.
Kijk eens met andere ogen. Heb oog voor het positieve. Zie de gemeente in dat licht. De problemen worden niet ontkend, maar de kernboodschap is: verplaats de aandacht van problemen naar ambities. De centrale gedachte van WGO is: kijk eens vanuit een ander perspectief naar de kerk, de gemeente. Krijg oog voor het waardevolle. Zoek met elkaar dat waardevolle – dat er is! –, wees daar dankbaar voor en bouw dat uit. De start ligt dus niet bij tekorten en problemen, bij wat er niet is, maar bij het waardevolle dat er wél is. WGO kan helpen het gesprek, de relatie te verdiepen en samen naar perspectief te zoeken.
Kern
WGO start vanuit de kern van het gemeente-zijn.
Deze kern heeft drie bijbelse dimensies:
• De vertrouwelijke omgang met God (gebed, bijbellezen, meditatie).
• Gemeenschap met elkaar: elkaar van dienst zijn en op weg houden, vanuit de liefde tot God en elkaar.
• Voor elkaar opkomen, belangeloos en onbaatzuchtig, vanuit de dienst der verzoening. Je voor elkaar inzetten op missionair en diaconaal vlak, in navolging van de Heere Jezus, Die kwam om te dienen en Zijn leven te geven.
Praktische tips
Hoe kunnen deze drie dimensies concreet worden vertaald naar de praktijk? WGO geeft enkele praktische tips, zoals:
Aandacht – dat wil zeggen: heb aandacht voor het goede. Het helpt om naar de gemeente te kijken in een positief licht. Bespreek wat waarde heeft, lof verdient. Wat heeft de Heere al gegeven aan de gemeente, wat mogelijk verder ontwikkeld kan worden? Waar worden belemmeringen ervaren en hoe kunnen deze worden omgezet in kansen?
Gesprek – het gesprek is een belangrijk middel om te zoeken naar creativiteit. Door in gesprek te gaan, kun je de ander een nieuwe invalshoek laten ontdekken, tot een ander inzicht laten komen. Anders gezegd: de ander tevoorschijn luisteren.
Ervaring – ervaringsverhalen zijn essentieel: door elkaar verhalen te vertellen, komt (ervarings)kennis beschikbaar.
Ruimte maken – door het zoeken van bondgenoten (gemeenteleden) kan ruimte gemaakt worden om zoveel mogelijk mensen mee te laten doen. Individu en gemeenschap mogen er beiden zijn en hebben elkaar nodig. De Geest is uitgestort op eenieder (1 Kor.12:7). Zo maak je mensen van adressant participant.
Vertrouwen – vertrouwen in de Heere God en in Zijn schepselen is fundamenteel en geeft het vermogen om los te laten.
Overvloed
Stichting HOE (Hulp Oost-Europa) mag veel uitdelen via allerlei projecten, maar niet minder ook ontvangen. Al vele jaren worden materiële en nietmateriële gaven gedeeld. Een grote achterban van gevers zorgt dat dit mogelijk is. De stichting hoopt dat dit mogelijk blijft.
Maar wat is delen eigenlijk in bijbels perspectief? Vanuit Romeinen 15:25-33 kunnen enkele lijnen worden geschetst die te maken hebben met het delen van de gaven. Het geven van gaven is geen eenrichtingsverkeer, maar is wederkerig. De gemeente ontvangt het Woord, het heil van God. Het ontvangen van het heil schept verplichtingen: delen van de overvloed. Dat is delen wat ons door God geschonken is. We hebben nergens recht op. Er is niets van ons bij.
Rentmeesters
We zijn rentmeesters en geroepen om Zijn genadegaven goed te beheren en te beheersen en die ook uit te delen aan hen die dat het meest nodig hebben. Wat heeft de ander nodig en wat heb ik te geven? Anderzijds: staan we open om te ontvangen? En waarderen we ook wat we ontvangen van de ander? Denk aan vertrouwen, dankbaarheid, afhankelijkheid, gebed, respect etc.
Het delen van gaven is geen gunst, maar een plicht. Minderbedeelden hebben er ‘recht op’. In Psalm 146 lezen we dat de Heere het recht der armen en verdrukten gelden doet. Delen is niet denken in termen van een fooi, maar van een offer. In de christelijke gemeente spreken we dan ook van de dienst der offeranden, als een onmisbaar element in de liturgie van de eredienst.
Weerstand
Gaven die gedeeld worden, kunnen bij anderen ook weerstand oproepen, bijvoorbeeld jaloezie. Waarom wordt de ene gemeente wel geholpen en de andere niet, bijvoorbeeld. Of waarom het ene project wel en het andere project niet? Hoe subjectief kan het zijn. Het kan schuren. Tegelijkertijd is er het besef dat er grenzen zijn aan de mogelijkheden en dat het nodig is om duidelijke criteria te hebben op grond waarvan hulp al of niet gegeven kan worden. Al deze (praktische) zaken mogen ook in het geloofsgesprek transparant aan de orde komen. Keuzes worden gemaakt op basis van de missie en visie van de organisatie en het beschikbare budget. Nodig is het stellen van prioriteiten en bedenken: niet het vele is goed, maar het goede veel.
Het geloofsgesprek mag een middel zijn om met elkaar op het spoor te komen wat de Heere God van Zijn gemeente vraagt én wat Hij met Zijn gemeente voor heeft, wat we in de partnerrelaties van elkaar kunnen leren en hoe gaven en talenten gedeeld kunnen worden. Als we onze weg met de Heere gaan, is er de belofte dat Hij erbij zal zijn. Totdat Zijn Koninkrijk in alle heerlijkheid volmaakt zal zijn en Jezus terugkomt.