Wij wisten het (niet)

Ds. C.H. Hogendoorn gaat in op de vraag hoe het komt dat wij dingen weten maar er vervolgens niet naar handelen.

Wist de gemiddelde Nederlander wel of niet van de Holocaust in de Tweede Wereldoorlog? Volgens sommigen is het ondenkbaar dat de gewone man niet(s) wist over het lot van de gedeporteerden. Anderen denken hier een stuk genuanceerder over. Twee jaar geleden haalde kardinaal Simonis de woede van velen over zich toen hij in verband met het misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk opmerkte: ‘Wir haben es nicht gewusst.’

Bart van der Boom, docent moderne geschiedenis aan de Universiteit Leiden, schreef een interessante studie over de vraag of mensen in 1940-’45 nu wel of niet over de Holocaust wisten. Voor wie is opgevoed met de boeken van Abel Herzberg of Loe de Jong is de uitkomst van het boek Wij weten niets van hun lot niet heel erg verrassend. De Leidse historicus onderzocht 164 oorlogsdagboeken (verrassende insteek!) en concludeert dat de gemiddelde Nederlander weliswaar niet onverschillig stond tegenover de Jodenvervolging, maar niet wist dat de meeste gedeporteerden bij aankomst in de concentratiekampen werden gedood.