Wraak – en dan?
En u, sla uw kamp op buiten het kamp, zeven dagen lang. Ieder die een persoon gedood en ieder die een verslagene aangeraakt heeft, moet zich op de derde dag en op de zevende dag ontzondigen, u en uw gevangenen. Numeri 31:19
Op de bodem van ons hart liggen driften die, als ze de vrije teugel krijgen, ons volledig mee kunnen slepen. Het vuur van de wraak mag de ruimte krijgen, maar moet ook weer geblust worden.
De grootste frustratie van veteranen is dat ze, terug in Nederland, veroordeeld worden voor al het geweld dat ze gebruikt hebben. Zo liggen momenteel rechtszaken voor over Afghanistan en Irak. Dat levert een hoop woede op, omdat militairen afgerekend worden door dezelfde samenleving die hen eerder op die missie heeft gestuurd.
Maar in Nederland kan men zichzelf geen voorstelling maken van de hitte en intensiteit van het gevecht. Er is echter geen cleane, onthechte manier van oorlog voeren mogelijk, want waar je eigen leven op het spel staat, en het leven van je kameraden, daar wordt het persoonlijk. Dan slokt de oorlog je op met huid en haar. Dan vallen alle grenzen weg.
Ruimte voor wraak
In de Bijbel wordt met deze realiteit wél rekening gehouden. Allereerst met de ruimte voor wraak, voor de persoonlijke betrokkenheid in oorlog. Zoals de woestijnreis begint met strijd (Ex.15; zie meditatie vorige week), zo eindigt zij ook. Mozes krijgt vóór zijn sterven van God een laatste klus. Hij moet oorlog gaan voeren tegen de Midianieten om wraak op hen te nemen. Ze moeten vernietigd worden, omdat hun vrouwen het volk Israël verleidden tot overspel en afgoderij als poging hen klein te krijgen (Num.25: 1-17). Al die mannen hebben toen de doodstraf al gekregen, maar de wraak op de Midianieten staat nog open; de wraak van de Héére, wel te verstaan (Num.31:3). Mozes is dus niet zelf nog wat losse eindjes aan het afhechten aan het einde van zijn leven, maar God Zelf heeft nog een rekening te vereffenen.
Als de troepen van Mozes terugkomen, blijkt dat ze wel alle Midianitische steden in de as hebben gelegd en alle mannen gedood. Ze hebben ook alle buit en vee meegenomen, maar de kinderen en vrouwen hebben ze laten leven (vs.15). Die moeten dan alsnog gedood worden. Ter plekke. Om de wraak te koelen. Het gaat er heftig aan toe. Een heftigheid die voor ons, in het moderne, vrije en gezapige Westen, nauwelijks meer invoelbaar of meevoelbaar is. Toch zou je het eens moeten proberen. Want denk niet dat deze driften niet in jou zitten. Stel dat iemand zich vergrijpt aan jouw echtgenoot of kinderen? Wat zou je dan doen?
Reinigingsrituelen
We moeten niet denigrerend doen over onze onderbuik en over alles wat daar woelt. Net als barmhartigheid en de liefde daar zetelen, zetelt daar ook het ongenoegen en de wraak. Je ontkomt er alleen maar aan als je je niet laat raken, je aan niemand verbindt en je je nergens echt aan geeft. In feite is dat de Griekse filosofie van de Stoa. In de Bijbel horen die driften er helemaal bij. Voor mensen, maar ook voor God. God verbindt Zich aan Israël, in een verbond van liefde en trouw. In ieder geval van Zijn kant. Als iemand dan aan Zijn volk komt, dan komen ze aan Hem.
God staat daar niet boven. Maar Zijn wraak duurt niet zo lang als Zijn geduld. Na de strijd moet de helft van de buit afgestaan worden aan de rest van het volk. Daarnaast moeten de soldaten van hun eigen helft ook nog eens een percentage aan de tabernakeldienst afstaan. Spontaan doen de aanvoerders daar nog al het goud van de buit bij. Bovendien moeten ze zeven dagen buiten het kamp blijven voor ontzondiging. Het is dus niet zomaar goed wat ze gedaan hebben, maar ook niet zomaar fout. In een oorlog raken goed en kwaad verward; leven en dood raken door elkaar. Reinigingsrituelen zijn daarom nodig (Num.19:11).
Adapteren
Nederlands militairen gaan, als ze terugkeren van missie, adapteren. Ze mogen enkele dagen doorbrengen in een luxe hotel om de adrenaline van de oorlog kwijt te raken. Rituelen, zoals hier in Israël, die helpen de morele en spirituele orde te herstellen, hebben we helaas niet. De vraag is of wij dat in ons dagelijks leven ook niet zouden kunnen gebruiken. Hoe ga jij om met dat wat jou raakt? Wanneer je driftig je gang bent gegaan? Hoe kom je weer in het reine? Hoe breng je dat voor Gods aangezicht?