Er is meer dan de zorg
Als een kind anders is dan andere kinderen, vraagt dat veel van ouders. Of het kind nu een lichamelijke of geestelijke beperking heeft, het kan grote invloed hebben op een huwelijk. De zorg en aandacht voor een kind kan zelfs verwijdering geven tussen een vader en moeder.
Een moeder gaat vaak anders met de zorg om dan een vader. Het is van groot belang dat ouders een vaste moment in de week hebben, waarin ze ongestoord bij elkaar zijn. Dit is nodig bij het nemen van beslissingen, maar ook om verdriet dat er kan zijn, samen te dragen. Samen praten of stil zijn, samen alles even vergeten, is noodzakelijk.
Elkaar van God gekregen
Naast tijd en aandacht voor elkaar is het goed om erop te letten dat bij thuiskomst de moeite van die dag niet direct besproken wordt. Een afspraak om de eerste vijf minuten na thuiskomst niet direct alle sores van die dag te horen, kan heel goed zijn. Verder is het belangrijk om te zien hoe vader en moeder omgaan met de zorg die er kan zijn. Het gebeurt dat moeder thuis is, haar handen vol heeft aan de verzorging en door het gedrag van een kind niet toekomt aan bepaalde taken. Een vader komt thuis en ergert zich, spreekt haar erop aan en er kan verwijdering komen, hetgeen tot gevolg kan hebben dat een vader zich steeds minder met het gezin bemoeit. Of het gebeurt dat de zorg bij een van de ouders ligt en dat die zo op de zorg gericht is dat er geen ruimte is voor een aanwijzing of kritiek.
Het is goed als ouders een vast moment in de week hebben waarin ze alles laten rusten en waarop ze met elkaar delen hoe ze alles dragen en verwerken in het geloof dat de Heere het leven leidt. Te vaak worden de diepste twijfels niet uitgesproken. Wat is het zegenrijk om stil te worden om de twijfels en zorgen uit te spreken, om te beseffen dat ouders elkaar van God hebben gekregen om deze weg te gaan.
Instanties
Een groot deel van de zorg voor een kind met handicap gaat helemaal niet over het kind, maar zijn de zorgen die erbij komen. Een aanvraag voor hulpmid-delen wordt niet in behandeling genomen, omdat er een klein detail ontbreekt; een gemeente belt niet terug, omdat er slechts een vast nummer en geen 06-nummer bij de aanvraag staat vermeld. Het gevoel kan er zijn dat de ander van een instantie, gemeente of school niet aanvoelt wat er nodig is. De zorg voor het kind is al meer dan genoeg. Dat wat erbij komt, is dikwijls te veel. Instanties die niet meewerken of hulpverleners die geen invoelingsvermogen lijken te hebben, maken het extra zwaar. Het kan het hele leven van een vader en of moeder gaan beheersen, zodat het weleens lijkt dat de instanties groter zijn dan God. De druk die wordt ervaren, kan het zicht op de Heere zelfs in de weg staan. Alles wat erbij komt, kan iemand zo beheersen dat het gebedsleven verstilt. En wat kunnen ouders zich schuldig voelen als de zoektocht voor het geluk van hun kinderen zo moeilijk is dat ze er helemaal door beheerst worden.
In een cirkel
Dit alles kan ertoe leiden dat ouders in een cirkel rond blijven dolen. Het steeds voortdurend aanlopen tegen instanties of geconfronteerd worden met afwijzingen, kan verharding teweeg brengen. Het kan zijn dat er een houding ontstaat dat ieder die een andere mening heeft, tegen hen is. Er kan een wij-zij-denken komen waarin de buitenwereld er niets van lijkt te begrijpen. Of vaders en moeders storten zich zo op hun kind en de zorg die het vraagt, dat het allesbeheersend wordt in het leven.
Wat is het in deze situatie uiterst belangrijk uit deze cirkelgang van gedachten te komen. Hoe je hieruit komt? Door samen iets heel anders te doen of ergens naartoe te gaan. Door te beseffen dat er meer is dan de zorg die alles vraagt. Door elkaar erop te wijzen als de ander helemaal beheerst wordt door de zorg die verleend wordt. Maar zeker ook door het geloof dat de Heere het leven geeft en het heil van het kind op het oog heeft. Dan is het zegenrijk om te zien dat de instanties niet groter zijn dan de Heere, maar te geloven dat Hij regeert.
Vorming
De zorg voor een kind met handicap kan weleens ten koste gaan van de zorg voor een ander kind of andere kinderen in het gezin. Ouders kunnen zich schuldig voelen, omdat niet alles kan en ze kunnen zich voornemen om andere kinderen niet te belasten met de zorg voor hun kind met handicap. Natuurlijk moet daar met zorgvuldigheid mee worden omgegaan. Tegelijk kan een kind met zorg of handicap vormend zijn voor ouders en kinderen.
Een kind dat niet kan meekomen, omdat het nauwelijks loopt of bijna niet praat of voortdurend verzorgd moet worden, vormt ouders. Op een duidelijke manier wordt de gebrokenheid van het leven zichtbaar. De mooie verhalen van succes raken op de achtergrond en het zijn soms de kleine dingen waar een ouder gelukkig van wordt, zoals een glimlach of een enkel woord dat wordt gezegd. Het vormt, want er komt aandacht voor het kleine, het tere, het gebrokene. Het geeft inlevingsvermogen in de ontmoeting met anderen bij wie zorg of nood is. En kan dat niet tot zegen zijn in de kerkelijke gemeente en samenleving?
En de andere kinderen? Ik vroeg eens aan iemand die in zo’n gezin opgroeide of het niet lastig was om een gezinslid met handicap te hebben. Het bijzondere antwoord van de jongeman was dat hij had geleerd aandacht te hebben voor iemand die niet mee kon komen, aandacht en liefde had geleerd voor het zwakke.
Blijdschap en pijn
Met alle zorgen die er zijn, zijn er ontzettend veel lieve mensen die met aandacht en passie dag in dag uit liefde geven aan kwetsbare mensen. Wat is het heerlijk als er aandacht en liefde voor een kind is. Dat geeft een glimlach, soms gepaard met een traan, omdat de aandacht en hulp nodig is. Maar het maakt ook klein, omdat de God en Vader in de heilige doop Zijn Naam verbindt aan de naam van een kind dat misschien niet eens een psalm kan zingen of niet eens weet wie God is. Maar zelfs dan, als een kind niet beseft wie de Heere is, weet God wel wie het kind is.
Met deze bijdrage beëindigt ds. Bijl het verzorgen van de tweemaandelijkse rubriek Pastoraat. We danken hem voor zijn gewaardeerde medewerking.
Veel invloed
De geboorte van een kind is een bijzonder moment. Als er rond de geboorte of op een later moment een beperking blijkt, doet dat iets met ouders. In de worsteling die er kan zijn, is het een zegen als het kind gezien wordt als schepsel van de Heere (zie ook Ps.139). Het is troostrijk als op de momenten dat het geloof op de proef gesteld wordt, het zicht op de Heere en Zijn toekomst blijft of komt. Dat neemt niet weg dat ondanks het geloof in de Heere en de weg die Hij gaat, een kind met beperking veel invloed op het leven van ouders heeft.