Protestants Nederland 1923-2023
Op 16 juni zal in Putten herdacht worden dat de vereniging Protestants Nederland 100 jaar geleden is opgericht. Dr. K.H.E. Gravemeijer (1883-1970), die later bekend werd als secretaris van de Algemene Synode van de Nederlandse Hervormde Kerk en als verzetsman tijdens de Tweede Wereldoorlog, was een van de oprichters. Wat staat de vereniging voor ogen?
Groen van Prinsterer
De directe aanleiding voor het ontstaan van de vereniging was de opkomst van de roomskatholieke zuil in Nederland. Breed was de overtuiging dat de Heere door de Reformatie heen beslag had gelegd op het volksleven van Nederland. Het ontstaan van de Nederlanden hangt samen met de strijd om vrijheid van de geloofsbelijdenis. Groen van Prinsterer zag de hand van God in de geschiedenis. Daar is vaak neerbuigend over gedaan: God-Nederland-Oranje. Het is inderdaad riskant om Gods werk te verbinden aan de geschiedenis. Je zou Hem zomaar voor je karretje kunnen spannen. Anderzijds: wanneer je op voorhand weigert te zoeken naar Gods leiding, geef je er blijk van dat je in je hart geseculariseerd bent: je verwacht geen ingrijpen van Hem.
Geschiedenis als theologisch thema
Als student las ik het boek Reformatie: blijvende opdracht, in 1973 uitgegeven door Protestants Nederland bij haar 50-jarig bestaan. Ik werd abonnee van het blad Protestants Nederland en maakte kennis met scribenten als dr. W. Aalders, dr. R.H. Bremmer, drs. C. Blenk, ds. L.J. Geluk, dr. O.W. Dubois, dr. K. van der Zwaag en vele anderen. Zij deden een poging om de tijdgeest te wegen en te ontmaskeren. Zij allen, ieder op eigen wijze, wisten zich geroepen het belijden van Christus te verbinden aan de rauwe werkelijkheid, aan de tijd waarin wij staan. Dáár zullen we verantwoording afleggen van de hoop die in ons is.
Ik denk met veel achting terug aan hoe zij ons daarin zijn voorgegaan. Zij wilden in navolging van Groen van Prinsterer ons leren om gelovig in de tijd te staan en vanuit God te kijken naar de geschiedenis. Zo zijn we gewaarschuwd tegen een evangelie dat alleen maar ‘geestelijk’ is, en geen raakvlak heeft met de werkelijkheid. Geschiedenis is een theologisch thema, omdat de Heere over alles regeert.
De tijdgeest weerstaan
In honderd jaar is er veel veranderd. De Rooms-Katholieke Kerk is allang niet meer het front, althans niet in Nederland. Het blad Protestants Nederland wil een opiniërend magazine voor kerk, cultuur en maatschappij zijn. Vanuit het vaste beginsel van de belijdenis van Gods Naam heeft het blad 100 jaar lang meebewogen met de ontwikkelingen. Helaas lijdt het blad aan verlies van abonnees. Het valt zwaar om bekwame en bevlogen redacteuren te vinden. Het lijkt erop dat de vereniging na een eeuw begint weg te sterven. Naast een felicitatie aan de honderdjarige past dus ook inkeer: geloven we werkelijk dat alle dingen geleid worden door Gods goede hand?
Ds. J.A.W. Verhoeven
Conferentie ter gelegenheid van 100-jarig bestaan
Ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan belegt de vereniging Protestants Nederland DV op vrijdag 16 juni van 15.00 tot 19.00 uur een conferentie in De Aker in Putten. Het thema is ‘Heeft het protestantisme toekomst?’ Ingegaan zal worden op het gelijk van de Britse theoloog Alister McGrath, die twintig jaar geleden stelde dat het protestantisme als aparte stroming binnen het christendom dreigt te verdwijnen. Prof. dr. Wim van Vlastuin biedt een theologische benadering, prof. dr. James Kennedy een historische benadering. Ook niet-leden/abonnees zijn welkom. Aanmelden via info@protestants nederland.nl én het overmaken van € 15 op NL04INGB0000195500 t.n.v. penningmeester VPN.