De afgelopen tientallen jaren zijn we getuige geweest van het teloorgaan van de volkskerk. Dat blijkt op verschillende manieren. De invloed van kerkelijk spreken en handelen op het geheel van de samenleving is minimaal geworden. En het aantal dopelingen is sterk teruggelopen.
De cijfers spreken boekdelen. Onlangs keek ik een jaarboek van de Nederlandse Hervormde Kerk uit begin jaren negentig in. Het aantal leden stond zo’n dertig jaar geleden nog op 2,6 miljoen. Inmiddels haalt de Protestantse Kerk (fusie van drie kerken!) de anderhalf miljoen leden niet meer.
Minder dopelingen
Het imploderen van de volkskerk heeft vele gevolgen. Een daarvan is een sterk teruggelopen aantal dopelingen. Dat is verdrietig en een teken aan de wand. Toch moeten we hetgeen geweest is niet alleen maar verheerlijken. Als het doopformulier ons aanspoort niet uit gewoonte of bijgeloof te dopen, zijn dat woorden die een kritische spiegel voorhouden aan nogal wat motivatie rond bediening van de doop uit het (recente) verleden. Zijn de beloften van de doop er niet met het oog op een komend leven met Christus? En hebben doopouders daar geen cruciale rol in te spelen? Een rol die alleen ingevuld kan worden vanuit een levend eigen geloof.
Ik zal nooit vergeten wat een collega mij vertelde. Enkele tientallen jaren geleden diende hij een volkskerkachtige gemeente, waar met regelmaat grote aantallen kinderen gedoopt werden. De uitdrukking die daar in het dorp voor werd gebruikt was: ‘de brandslang erover’. Laten we niet rouwig zijn dat dit soort patronen zijn weggeëbd.
Toegenomen waardering
Gelijk opgaand met een teruglopend aantal dopelingen constateer ik in onze gemeenten een toegenomen waardering van en aandacht voor de doop. Dat is meer dan terecht. Juist in de bediening van de doop aan de kleine kinderen van de gelovigen klopt het hart van de gereformeerde theologie. De doop zegt ons: de HEERE kiest en Hij handelt. Misschien is het, in het gesprek met de evangelische theologie, wel veel vruchtbaarder om deze aspecten in eigen kring nadrukkelijker voor het voetlicht te brengen in plaats van voortdurend onderstrepen wat er in evangelische gemeenten niet deugt. Laat het eigen goud maar blinken, meer dan de stoppels bij anderen aan te wijzen.
Hoe kan onderstreping van het belang van de doop in de gemeente handen en voeten krijgen? Ik beperk me in dit artikel tot het trekken van enkele lijnen vanuit de kerkenraad richting echtparen die onlangs vader en moeder zijn geworden. Hopelijk helpt het kerkenraden om op een zinvolle manier vorm te geven aan pastoraat rond de bediening van de doop.
Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 25 januari 2024. Neem een jaarabonnement(€ 53). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!