Kierkegaard zocht vervallen christendom al schrijvend terug te leiden

‘Het is mijn opgave geweest een correctief aan te brengen ten opzichte van een bestaande. Niet om iets nieuws te brengen, dat dat bestaande omver zou stoten of verdringen'. Zo verstond de Deense theoloog Kierkegaard zijn levensroeping, aldus ds. M. Kreuk.

De tweehonderd jaar geleden geboren Søren Aabye Kierkegaard (1813-1855) zag zich genoodzaakt middel tot verbetering te zijn ten opzichte van een bestaande, dat hij overigens niet omver wilde werpen. Met dit ‘bestaande’ bedoelde hij het christendom in zijn vaderland, waarvan hij meende dat het ver verwijderd was geraakt van zijn nieuwtestamentische oorsprong. Wie wás deze kerkminnende prediker Kierkegaard? Waarin ligt precies de betekenis van zijn christelijk schrijverschap? En wat zouden wij vandaag wellicht van hem kunnen leren?

Op de vraag wie Kierkegaard was, kun je misschien het beste zeggen: hij was de zoon van zijn vader. Deze Michael Pedersen Kierkegaard (1756-1838) was afkomstig uit een diep vroom, piëtistisch-luthers milieu in Zuid-Jutland, had als handelsman in Kopenhagen in korte tijd een groot fortuin gemaakt, maar had ook een groot verdriet beleefd door het overlijden van zijn vrouw, waarna hij in het huwelijk was getreden met zijn dienstmeisje, de moeder van Søren.

Onder de verwikkelingen van zijn leven had M.P. Kierkegaard zijn volernstige geestelijke levensinstelling niet prijsgegeven. Hij was in de loop der jaren een vooraanstaand lid geworden van de Herrnhutse Broedergemeenschap in Kopenhagen. Op de zondagavonden bezocht hij met zijn gezin de samenkomsten van deze gemeente, waarin Christus de Gekruisigde werd gepredikt, waar de diepe tonen van zonde en genade werden aangeslagen en waar het accent werd gelegd op de noodzaak van een persoonlijke en bewust doorleefde bekering tot God.

Het zijn deze tonen die Søren Kierkegaard in het huisgezin van zijn ook intellectueel en pedagogisch begaafde vader van meet af aan heeft meegekregen, en die zeer bepalend zijn geweest voor zijn persoonlijke ontwikkeling en voor zijn verstaan van wat christendom wezenlijk is.