column

Allerheiligen

Vrijdag 7 november is de sterfdag van de heilige Willibrord. Ik schrijf dit op 1 november, Allerheiligen. Op die datum overleed trouwens een gereformeerde ‘heilige’, Gisbertus Voetius.

Het zal maar door je hoofd spoken, dit soort dingen en data, maar hier zit ik, ik kan niet anders. Gelukkig had ik in de aanloop naar Hervormingsdag gezelschap van een lotgenoot, decennialang docent in Utrecht, aan de universiteit van Voetius in de stad van Willibrord. Ik bedoel Antoon Vos, met wie ik van Dordrecht naar Emden reed en weer terug, na beiden een verhaal te hebben gehouden over de synode van 1618-1619.

Vos spreekt graag over het Concilie van Dordrecht, omdat hij de grote synode wil zien als een climax van de christelijke Middeleeuwen, waarin de theologie haar eigen spoor trok in afwijking van de Grieks-Romeinse filosofie. Calvijn én Arminius verlieten dat spoor, legde Vos mij uit, zodat de theologen in Dordt de gewilde genade moesten redden uit handen van het dorre determinisme.

Wij praatten na over het boeiende themanummer over Graafland, twee weken geleden verschenen bij diens tiende sterfdag. Ik kon verklappen dat er weer digitale discussie en deining was over de dubbele predestinatie – wat Calvijn of Graafland daar nu wel of niet over had gezegd. Ik moest toegeven dat de middeleeuwse scholastiek hoegenaamd buiten beeld bleef om deze dingen te doorgronden.

Terwijl mijn stadgenoot zijn roer op de snelweg recht hield, grijnsde hij bij het geniale geruzie binnen de gereformeerde gezindte. Als geleerdheid zich maar verenigt met godzaligheid, leerde hij mij in de geest van Voetius. Daarbij horen begrip en eerbied voor alle heiligen van de kerk van alle tijden en plaatsen, de doeners (Willibrord), de denkers (Calvijn) en de docenten (Graafland).

En dan nog dit. Mijn volgende column staat gepland voor 5 december. Vorig jaar ook al – de verschijningsdatum van De Waarheidsvriend

is intussen een dag opgeschoven. Het lijkt wel of de hoofdredacteur, onze goede Piet, mij wil verleiden tot gedachtespinsels over een vermaarde sint. Maar ben ik al katholiek, ik ben niet rooms. Ik zal het houden op een afsluiting van mijn bijbeljaar.

Fred van Lieburg