blog
Verkiezingen bepalen ons bij al die mensen die zich publiek voor het land inzetten
Na liberale jaren
Lang was niet helemaal zeker of de stemhokjes voor de Tweede Kamerverkiezingen volgende week open zouden zijn. Onzekerheid hoort bij deze verkiezingen, die tonen hoe het land ervoor staat.
Liefst 37 partijen doen mee, negen meer dan vier jaar eerder. Versplintering tekent onze tijd, naast die onzekerheid en somberheid. Dankbaarheid – da’s altijd beter dan somberheid – mogen we uitspreken voor al die mannen en vrouwen die zich inzetten in het openbaar bestuur. Zonder mensen die vanuit hun levensovertuiging verantwoordelijkheid willen dragen voor het Rijk, de provincie, de gemeente kan het openbaar bestuur niet functioneren. Persoonlijke offers worden daarvoor vaak gebracht.
Carla Dik
Een tipje van de sluier ten aanzien van wat het Kamerlidmaatschap kost, lichtte Carla Dik-Faber op, die sinds 2012 de ChristenUnie in het parlement vertegenwoordigt en die al in 2015 verkozen werd tot het meest efficiënte kamerlid. Een enkele maand terug was Dik met 119 ingediende én aangenomen moties effectiever dan wie van haar huidige collega’s ook – een teken dat een kleine, christelijke fractie het verschil kan maken, dat een stem op CU of SGP geen verloren stem is.
Toen Dik in oktober in een interview met de NRC aangaf te stoppen als kamerlid, zei ze: ‘Ik wil weer gewoon iemand zijn van de familie, en in de kerk een zuster in het geloof. Ik wil mijn leven terug.’ In dagblad Trouw voegde ze er vorige maand deze woorden aan toe: ‘Misschien is het kwetsbaar om eerlijk te zeggen: ik trek het niet meer om 24/7 beschikbaar te zijn. Voor mij is dat niet anders dan voor andere Kamerleden. Altijd nog ’s avonds aan het werk, ook op zaterdag, op vakantie toch weer met mijn telefoon in de hand op dat wandelpad staan in de Oostenrijkse bergen. Mijn vader is opgenomen in een verpleeghuis. Dat heb ik niet goed kunnen begeleiden, vind ik zelf. Wat ik ook moeilijk vind, is: als je wat langer Kamerlid bent, gaan mensen steeds meer de politicus zien, en niet meer de persoon Carla. Zelden krijgen politici de vraag: hoe gaat het met jóu?’
Het is een teken van kwetsbaarheid dit publiek te benoemen. Dankbaar zijn we daarom voor allen die zich inzetten voor de publieke zaak, zeker als die inzet gedragen wordt door een christelijke levensovertuiging, de bereidheid een hoger belang dan je eigen leven te dienen. Het is ook een teken van kracht om hieraan consequenties te verbinden. Een mens is altijd meer, véél meer, dan de functie die hij bekleedt.
Voltooid leven
Dankbaarheid mogen we ook uitspreken over de voorbije vier jaren waarin CDA én ChristenUnie tot het kabinet behoorden. Van de politieke leiders van VVD, CDA en D66 kreeg de CU in 2017 te horen dat de partij met haar vijf zetels recht had op 0,9 ministerszetel. Het werden er twee, Onderwijs en Landbouw, ministeries waarin een politieke visie zichtbaar worden kan in uitgezet beleid.
Als christen kun je in het kabinet niet alleen goede dingen in gang zetten, ook verkeerde wetten blokkeren. In wetgeving rond het levenseinde is dit gebeurd. Denk aan wat D66-partijleider Sigrid Kaag dezer dagen in het blad van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde opmerkte ten aanzien van haar belofte dat de wet voltooid leven in de kómende regeerperiode ‘zeker wordt aangenomen. 75-plussers die hun leven voltooid achten, kunnen de hulp van speciaal daarvoor opgeleide mensen krijgen om hun leven te beëindigen’. Hulp om je leven te beëindigen… mensen die daarvoor speciaal opgeleid worden… Verkiezingen laten zien wat het geestelijke en culturele klimaat in ons land is.
Gelovige partijleider
Onderliggend is in deze en andere discussies de vraag of het christelijk geloof betekenis mag hebben in het publieke leven. Meer dan ooit is dit in ons land aan de orde. Tja, dan is Kaag voor D66 weliswaar ‘de eerste gelovige partijleider’, die ‘als rooms-katholiek geregeld tot God bidt’, zoals het Nederlands Dagblad verwoordde na haar verkiezing. Ze zei echter ook dit: ‘Voor mij is geloven een privézaak. Daarom zou ik nooit lid kunnen zijn van bijvoorbeeld het CDA. D66 is een partij van autonomie over eigen leven en keuzes, en het recht van het individu daarover te beslissen binnen de kaders van de wet.’
Het is helder dat deze woorden haaks staan op hoe SGP-leider Kees van der Staaij zich hierover in het blad Volzin uitte: ‘Mijn bezwaar tegen euthanasie is dat het extreem is: je moet alles uit het leven halen wat erin zit, maar als dat niet meer kan, dan moet het ook meteen afgelopen zijn. Ik zou graag meer verhalen horen over wat natuurlijk sterven is, dat hoeft niet onwaardig te zijn.’ En, ‘op mijn sterfbed gaat het over hoe ik omkeek naar anderen en wie ik ben voor God.’ Uiteindelijk zijn het deze laatste noties die ertoe doen.
Klimaatbeleid
Dit perspectief op de eeuwigheid, op het dienen van God en de ander, bepaalt ons leven vandaag, en morgen. Mogen de Schepper en Zijn geboden meedoen in onze zorg voor de naaste en het tegengaan van eenzaamheid? Mag het christelijk geloof toch de voordeur uitkomen en mij bepalende keuzen doen maken in de afweging tussen economie en natuur, in de keuze tegen ongeremde economische groei ten koste van teloorgang van de schepping, van onze leefwereld? Juist in deze vragen kan de coronatijd ons extra bij de les brengen, nu files en luchtvaartverkeer afgenomen zijn, nu we geleerd hebben te recreëren in de nabije natuur, van het schone daarin te genieten.
Bij veel christenen heeft de VVD vanouds een streepje voor ten koste van linkse partijen. Rijk rekenen moeten we ons hierin echter niet. Ook premier Rutte rekt de vrijheid van onderwijs op: ‘Als op scholen de indruk zou kunnen worden gewekt dat het mensen vrij staat om afwijzend te zijn over homoseksualiteit, is het niet het Nederland waar ik voor ben. Dat is echt onbestaanbaar.’ Het gaat me niet om dit thema op zichzelf, het gaat me om ruimte voor minderheden die binnen de democratie hun positie innemen.
Economie
Over de economie hebben we het dan niet eens, over de strenge liberale norm dat beide ouders betaald werk hebben, alsof alleen betaald werk geluk brengt en Nederland verder helpt. Juist de christelijke partijen hebben bij de fiscaal zeer ongelijke behandeling van eenverdieners en tweeverdieners de vinger gelegd. Het neoliberalisme van Rutte en zijn politieke vrienden met het sterke accent op marktwerking en individuele vrijheid heeft de organisatie van de zorg doen ontsporen, heeft een sterke groei van het aantal daklozen laten zien.
Onze visie op de economie is gerelateerd aan de visie op de samenleving als geheel. Ook het belastingstelsel is gebaseerd op individualisme én brengt mensen in de knel die inzetten willen op zorg voor de ander. Hoezeer werk aan onze zingeving bijdraagt, werk op zichzelf en royale financiën erbij maken ons nog niet gelukkig. Relaties van hart tot hart doen dit wel. In het stemhokje bepalen we welke samenleving we willen zijn.
Slogans
Ons verlangen is alleen al zichtbaar in de wel of niet-materiële slogan waarmee de verkiezingen ingegaan wordt. Helder is het verschil tussen ‘Samen aan de slag’ (VVD), ‘Stem Nederland terug’ (Forum voor Democratie), ‘Meer toekomst’ (GroenLinks) en ‘Nu doorpakken’ (CDA) of ‘Kiezen voor wat écht telt’ (CU) en ‘In vertrouwen’ (SGP). Een land besturen is immers zoveel meer dan ‘samen redden we het’.
Een christen moet zich hierin zelf ook voortdurend laten corrigeren, denkend aan een woord uit 1 Petrus: ‘Word als gehoorzame kinderen niet gelijkvormig aan de begeerten die er vroeger in de tijd van uw onwetendheid waren.’ Begeerten tonen wat ons hart bezet, begeerten tonen waarvoor we willen gaan in ons leven, begeerten tonen welke samenleving we voor Nederland zien. Niet onze bankrekening, maar ons hart is op 17 maart in het stemhokje beslissend. Onvoorwaardelijk omzien naar de ander hoort daarbij.
Polariseren of samenbinden?
Als je kiest voor wat écht telt, als je in vertrouwen op God je politieke werk voortzet, is dat sowieso samenbindend, een notie die in een gepolariseerd land nodig is. Soms geldt dit zelfs bínnen één partij: CU-leider Segers zegt in het boekje Bidden en binden: ‘Een PvdA-collega vertelde me eens dat er in Den Haag geen onveiliger plek is dan zijn fractie.’ En over de ministerraad, nadat D66 het scherp speelde inzake de identiteitsverklaringen van reformatorische scholen: ‘Sigrid Kaag deed ook mee aan de actie ‘beschadiging-Slob’. Als zelfs de ministerraad geen veilige plek meer is… Ik weet niet in wat voor open inrichting ik soms zit.’ Segers zal zich herkennen in de woorden die SGP-kamerlid ds. Abma ooit sprak: ‘Voorzichtig als de slangen en oprecht als de duiven. Daar heeft de politiek zich van aan te trekken als zij iets wil terecht brengen van de letter C van christelijk.’
Een land van minderheden moet immers geregeerd worden door mensen die niet meehuilen met maatschappelijk onbehagen, door partijen die een basis in de samenleving hebben, wat niet geldt voor Jezus leeft, Blanco lijst, De Feest Partij en nog enkele minipartijen die nergens toe dienen.
Afhankelijke politici, tegelijk zijn ze gezaghebbend.
P.J. Vergunst
Bestel een los nummer, maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,- of neem een jaarabonnement op De Waarheidsvriend.