column

Theologie

Het woord ‘theologie’ valt natuurlijk helemaal niet op in De Waarheidsvriend. Toch wil ik het even over mijn vakgebied hebben; want dat is theologie toch vooral: een vakgebied.

De aanleiding is het recente overlijden van Vincent Brümmer (1932-2021), hoogleraar godsdienstfilosofie aan de faculteit Theologie van de Universiteit Utrecht. In het decennium voor de periode dat ik zelf in Utrecht studeerde, had hij ‘school’ gemaakt met een eigen benadering van theologiebeoefening. Deze ‘Utrechtse School’ was een brede beweging met theologen als Antoon Vos, Willem van Asselt (1946-2014), Gerrit Immink, Marcel Sarot en Gijsbert van den Brink, om maar een paar namen te noemen.

Zoals in elk vakgebied zijn er in de theologie allerlei richtingen en scholen. Opvallend genoeg vallen die richtingen niet altijd samen met de verschillen tussen kerken (protestants of rooms-katholiek) of liggingen binnen kerken. De Utrechtse theologie was heel divers, maar er was een methode die samenbond, een manier van denken, van logisch denken, van schrijven en van omgaan met de kerkgeschiedenis.

Zoals je in de bijbelwetenschap kunt samenwerken aan taalkundige of exegetische vraagstukken, zo kan dat ook in de dogmatiek en de godsdienstfilosofie. Toen ik theologie studeerde, heb ik gemerkt hoe juist een gezamenlijke benadering kan helpen om bruggen te slaan. Dat deed Vincent Brümmer met zijn methode van werken.

Kerken en kerkelijke richtingen kunnen soms behoorlijk van elkaar vervreemd zijn: verschillen in geloofsbeleving, over uitleg van de Schrift, in de waardering van het belijden. Theologie kan in die verwarring ook een hoopvol vakgebied zijn: samen werken aan ingewikkelde vraagstukken, over Gods alwetendheid, over Zijn wil en handelen, over menselijke vrijheid en goddelijke voorzienigheid. Deze vragen zijn van alle tijden en moeten in elke tijd weer opnieuw beantwoord worden.

Nu is de theologiebeoefening de afgelopen decennia sterk gekrompen. De faculteit in Utrecht waar Vincent Brümmer een succesvol programma opbouwde, bestaat niet meer. De samenwerking met grote universiteiten staat onder druk. Maar theologie is nog steeds het vakgebied waarin het om de belangrijkste levensvragen gaat.

En nu is het alweer bijna 1 mei, de laatste dag waarop jongeren zich kunnen inschrijven voor een nieuwe studie.

T.T.J. Pleizier