column

Verbraving

Als de rel rond de bruiloft van minister Grapperhaus iets heeft aangetoond, dan is het wel hoe corona normale omgangsvormen heeft weggedrukt.

Een hand, een omhelzing, nabijheid: gewoon menselijk contact zit in de taboesfeer.

Natuurlijk heeft een minister een voorbeeldfunctie en had hij zijn schoonmoeder niet moeten omhelzen. Toch is er een dieper probleem. Vanwege corona voeren mensen die van regels en orde houden de boventoon, in allerlei organisaties. Afwijkingen worden niet getolereerd. Op lange termijn is dat dodelijk voor zelfstandig denken en creativiteit. Dan raken we, zoals ik laatst ergens las, ‘verbraafd’. Het gaat op den duur alleen nog over controle, niet meer over waarden of de bedoeling. 

Die controledrang en verbraving ligt niet alleen aan corona. In het hoger onderwijs bijvoorbeeld barst het al langer van de accreditaties, controles en hoepels waar je doorheen moet springen. Onderzoeksgeld wordt via competities verdeeld. Zo wordt de angst bezworen dat publiek geld verkeerd besteed zou worden. Het risico wordt beheerst, het vinkje kan worden gezet. Intussen zijn mensen veel tijd kwijt aan het schrijven van zelfevaluatierapporten en onderzoeksaanvragen. Dat kost veel tijd en dus alsnog publiek geld.

Het georganiseerde wantrouwen versterkt zichzelf. Wie niet binnen de lijntjes kleurt, is af. Er is een uitweg, maar alleen als mensen weer zelf verantwoordelijk worden en we het met elkaar hebben over waarden in plaats van regels. 

In veel kerken is voor de voorzichtigste route gekozen om coronabesmettingen te voorkomen. Verstandig, zeker in de eerste crisis. Inmiddels dreigt de verbraving. In mijn omgeving hoor ik veel mensen die samen zingen essentieel vinden voor de kerkdienst, maar kerkenraden durven het nog niet aan. Is de kerk opgericht om risico’s te voorkomen? Is de navolging van Christus een kwestie van je aan de regels houden?

Dit is geen pleidooi voor burgerlijke ongehoorzaamheid, wel voor creativiteit. Zangmomenten in de open lucht, meerdere diensten per week, maar vooral: bezinning op de vraag hoe kerk en kerkdienst er na corona uitzien en hoe we de lofzang gaande houden. Braafheid is immers geen vrucht van de Geest. Liefde wel. 

A. Huijgen