Investeren in de verbinding tussen jongeren en de gemeente, het is de missie van de HGJB. De jeugdbond zelf is iedere keer weer enthousiast over nieuwe mogelijkheden die er zijn, al ziet ze ook gevaren, een ingewikkelder geworden opvoeding van jongeren.
Een beetje nonchalant vraagt de tiener aan zijn jeugdleider wat deze denkt van ‘homo’s’. Hijzelf vindt het een dom thema, heeft er niks mee. De jeugdleider luistert naar de jongen, stelt hem nadere vragen, is geïnteresseerd in waarom de tiener eigenlijk niet mee wil doen in de bespreking van het onderwerp. De belangstelling maakt dat hij ontdekt dat het voor de jongen juist wel een cruciaal punt is en dat onderwijs uit de Bijbel gedeeld kan worden. Zomaar een moment uit het jeugdwerk, dat toont hoe belangrijk aandacht vanuit de kerkelijke gemeente voor jongeren is.
Hoopvol
De recente verschijning van een nieuw beleidsplan van de HGJB geeft ons een verscherpte blik op het grote belang van kerkelijk jeugdwerk. Onder de titel ‘Hoopvol voorsorteren’ presenteert de jeugdbond zijn voornemens voor de jaren 2023-2026 (zie hgjb.nl/beleidsplan). Het vorige beleidsplan, ‘Kom dichterbij’, zette in met de missie en visie van de HGJB, die in 2017 opnieuw vastgesteld waren. Ik vind het waardevol dat beide in het nieuwe beleidsdocument ook opgenomen zijn, zij het nu op de laatste bladzijde. Immers, de missie om ‘jongeren van de gemeente bij Christus te willen brengen, opdat ze Hem leren kennen, vertrouwen en navolgen’ en de visie dat ‘we geloven dat jongeren voor hun behoud Christus nodig hebben en dat Gods Koninkrijk doorbreekt wanneer zij hun houvast vinden in Hem’ zijn de dragende gedachten onder elke activiteit.
Aandacht voor de kinderen en de jongeren van de gemeente moet er op een natuurlijke, gezonde manier zijn. Wanneer een gemeente beseft dat in andere delen van de Protestantse Kerk jeugd massaal afgehaakt is, kan er zomaar kramp ontstaan, een te sterke focus op de jongeren die ongemakkelijk kan worden. Tegelijk is de uitspraak van de pedagoog dr. W. ter Horst waar dat ‘als een kind bij de gemeente hoort, de gemeente bij het kind hoort te zijn’. Zondagsschool betekent dit, clubwerk en catechese.
Omarmen en zegenen
Dieper dan de woorden van Ter Horst reikt de houding van de Heere Jezus, Die kinderen nooit over het hoofd zag, hen niet lastig vond of onbelangrijk. Wat moet het geweest zijn als Hij hen omarmt, de handen op hen legt, hen zegent. Bij Hem moesten de kleinen gebracht worden, want ‘voor zodanigen is het Koninkrijk van God’. De rijkdom hiervan geldt voort jonge ouders in 2023 nog altijd, in een periode van dreiging in de wereld of neergang in de kerk.
•••
Het handzame HGJB-beleidsplan is het waard om breed in de gemeenten en kerkenraden aandacht te krijgen. Omdat de tijden veranderen, terwijl het Evangelie niet verandert. Om te zien welke accenten de jeugdbond de komende jaren leggen wil, en op welke wijze de plaatselijke gemeente hierin meegenomen kan worden. Voor de jaren tot 2026 vraagt de HGJB aandacht voor zes grote thema’s: ‘leren in de gemeente’, ‘geloofsopvoeding’, ‘verbinding met jongeren’, ‘digitale samenleving’, ‘bijbellezen’ en ‘jongeren en de eredienst’. Ondanks deze inhoudsvolle onderwerpen is het beleidsplan klein, omdat de jeugdbond vragen zelf wil onderzoeken, uitkomsten van geschetste ontwikkelingen zelf nog niet weet. Ook daarom is betrokkenheid belangrijk.
Leren in de gemeente
Bemoedigend is dat de HGJB als eerste aandachtspunt het leren in de gemeenten noemt. Daar zit iets tegendraads in. Terwijl Nederland een kennismaatschappij wil zijn en kennis en diploma’s gewaardeerd worden, moet in de kerk het principe van de lerende gemeente soms bijna verdedigd worden. De HGJB constateert dat het voor veel ouders minder vanzelfsprekend is de kinderen naar de catechese te sturen, terwijl het ‘leren’ bij samengaan van clubwerk en catechese gemakkelijk in de knel komt.
Jongerenwerkers en catecheten mogen zich hierin gesteund weten door beleid van de kerkenraad. Omdat kennis van de geloofsleer niet losstaat van het geestelijke leven. De anglicaanse bisschop Ryle vergeleek mensen zonder kennis van de geloofsleer ooit met een kwal, bewegende massa zonder geraamte.
Zou het commitment tot leren niet altijd bij ons jeugdwerk gehoord hebben? In de vorige eeuw was ds. J. Vermaas 22 jaar voorzitter van de HGJB, een predikant die aangaf dat als eerste naar de Heilige Schrift geluisterd moest worden. ‘Vervolgens’, zei hij ooit, ‘moet de verenigingsarbeid dienen om in te leiden in de belijdenis van de kerk, in de belijdenisgeschriften, de formulieren waarin de kerk haar geloof belijdt’. Deze voorzitter gaf aan de letters hgjb ooit de betekenis ‘houd gaaf je belijdenis’.
Geloofsopvoeding
Tweede kernpunt voor de HGJB is de geloofsopvoeding. Het is allereerst een onderstreping dat een jeugdbond vandaag zoveel meer moet doen dan materialen aanreiken voor clubs en jeugdverenigingen. Een boodschap is er eveneens voor ouders en opvoeders, predikanten en catecheten, ambtsdragers. Juist als eenheid tussen kerk, school en gezin niet meer vanzelfsprekend is of ontbreekt, is een gezamenlijk verlangen binnen de christelijke gemeente waardevol.
De HGJB zelf formuleert in dit opzicht deze vraag: ‘Hoe maak je aan kinderen duidelijk dat geloven belangrijk is, als ze opgroeien in een omgeving waarin geloven er niet toe doet?’ Kerkenraden kunnen zich in deze context voornemen ouders in de geloofsopvoeding veel handreikingen te doen, geestelijke en praktische steun te bieden. Voor de HGJB betekent dit dat ‘de verbinding tussen kerk en ouders nieuwe doordenking vraagt’.
Verbinding met jongeren
Als derde wil de HGJB zelf met jongeren in verbinding staan, naast het stimuleren van die verbinding van jongeren met de eigen gemeente. De (snel veranderende) leefwereld van de jongeren kennen is hiertoe nodig, onder meer het andere denken over gezag, seksualiteit, gender. Goed is het jongeren toe te rusten inzake thema’s die vandaag spelen, opdat ze niet meegaan in het denkschema van seculier Nederland.
Uiteindelijk zullen alle vragen gedragen worden door deze ene: ‘Wie is God voor jou?’ Omdat kennen van Christus en navolgen van Hem een leven bij Zijn geboden inhoudt, bij het onderwijs dat Jezus ons gaf. Dit te delen met een jongere generatie, hun te leren dat het eren van God, onze Schepper, samengaat met het vinden van vrede en met onze levensbestemming, is de hoge roeping van ons jeugdwerk.
Bijbellezen en slijtage
De aandacht voor de digitale samenleving betekent voor de HGJB niet alleen het online beschikbaar gaan stellen van materiaal. Oog is er ook voor de gevaren en bedreigingen van ‘de telefoon’, die invloed heeft op de spanningsboog van jongeren. Hiermee maken we de overgang naar het vijfde aandachtspunt, het bijbellezen. Terwijl de jeugdbond op dit terrein deskundigheid opgebouwd heeft, ziet hij ook dat het lezen van het Woord steeds meer onder druk komt te staan.
Het is opnieuw een punt dat alle geledingen van de gemeente raakt, haar levensader bedreigt. De constatering van de HGJB is als een <i>wake-up call<p>: ontlezing raakt de leesvaardigheid, de boodschap van de Bijbel lijkt niet meer zo belangrijk te zijn, de verwondering over wat God in Zijn Woord gegeven heeft is aan slijtage onderhevig, de Bijbel lijkt een gewoon boek geworden, terwijl ‘geloven vooral leuk en makkelijk moet zijn’.
Hoe waardevol is het als deze signalen in de breedte van de gemeente besproken worden. Niets minder dan ons denken over de Heere is immers in het geding. Met elkaar zullen we het geloof in de kracht van het Woord bewaren moeten, de vaste overtuiging dat de stem van God hierin klinkt, woorden waarmee we onderwijzen, weerleggen, verbeteren en opvoeden tot rechtvaardigheid. ‘Hoe kunnen we, geleid door de Heilige Geest, bijdragen aan een grotere bereidheid tot het lezen van de Bijbel, met bijbehorende lees- en luistervaardigheden?’ Laat elke jeugdraad deze vraag agenderen, voordat we onze taak in de organisatie van alle activiteiten vervolgen.
Eredienst
Het laatste aandachtspunt in het HGJB-beleidsplan betreft de plaats van de jongeren in de eredienst, de ervaring van velen dat ze hierin passief aanwezig zijn. In de transformatie naar een actieve houding van luisteren, zingen en bidden zijn de gezinnen als eerste aan zet, de plaats waar we leren dat God elke zondag Zijn gemeente samenbrengt. Ook in dit thema doet heel de gemeente weer mee, van de predikant tot degene die op zondag naast onze jongeren zit.
Sinds er jeugdwerk in de kerk van Christus gekomen is, zijn er uitdagingen, beter gezegd: ervaren we onze roeping. Voor moeilijke zaken lopen we niet weg. Met name niet omdat de HGJB zijn beleidsplan de titel ‘Hoopvol voorsorteren’ gaf. Jeugdwerk heeft plaats onder de vlag van de hoop. Immers, onze kinderen zijn kinderen van het verbond, vanwege de relatie die uitgaat van God, die Hij bij de doop bevestigt én in elk leven realiseren wil. ‘Zijn Naam zal voor eeuwig blijven; zolang de zon er is, wordt Zijn Naam van kind tot kind voortgeplant.’ (Ps.72) God zal blijven denken aan Zijn verbond – we leggen hierdoor de handen niet moedeloos in de schoot, we steken ze niet in eigen kracht uit de mouwen, maar vouwen ze en houden God Zijn beloften voor.
Geïnteresseerd in meer lezenswaardige artikelen? Neem een jaarabonnement (€ 52,50). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!