In 1960 behoorde Nederland nog tot de meest christelijke landen van Europa, maar nergens ging de leegloop van de kerken zo snel als hier. Daarom is de expositie ‘Van God los?’, die momenteel te zien is in Museum Catharijneconvent in Utrecht, belangwekkend.
Voor ieder die zich betrokken weet bij deze ingrijpende wending in de geschiedenis, heeft de tentoonstelling over ‘de onstuimige jaren zestig’ iets te zeggen.
Voor ouderen betekent deze expositie een terugkeer naar hun jeugdjaren, de meubels van toen en de eerste kleine zwart-wittelevisietoestellen. De kamers zijn zo ingericht dat je bij wijze van spreken plaats kunt nemen in de stoel waarin je als tienjarig kind zat. In dat opzicht is deze expositie zeker geslaagd. Meteen wanneer je binnenkomt, word je ondergedompeld in de sfeer van toen.
Godfried Bomans
Interessant zijn de live tv-uitzendingen van toen, zoals bijvoorbeeld het programma ‘Mies en scene’ van 30 december 1966. Daarin vraagt de bekende Mies Bouwman aan de eveneens zeer bekende Godfried Bomans wat volgens hem de belangrijkste gebeurtenis was van het afgelopen jaar. Bomans antwoordt dan op zijn bekende humoristische wijze, maar tegelijk in volle ernst: De zak van Sinterklaas.
Daar gebeurde dit jaar iets mee wat nog nooit eerder gebeurde. Bij zijn aankomst met de stoomboot in de haven van Harlingen gooide Sint Nicolaas zijn zak op de golven. Een gebaar met een diep symbolische betekenis. Vanaf nu verdwijnen geen stoute kinderen meer in deze zak. Bomans: ‘Een kerkelijk gebaar dat ik zeer toejuich.’ De lieve God heeft Zijn intrede gedaan. De Rooms-Katholieke Kerk dreigt niet meer met hellevuur en ook protestantse dominees preken geen hel en verdoemenis meer. ‘Sint Nicolaas’, zegt Bomans, ‘kun je zien als de thermometer van het klimaat in de religieuze dampkring.’
Kerkelijke vernieuwing
Achteraf bezien kunnen we vaststellen dat vanaf de jaren zestig de kerkelijke neergang inzette. Dat was aanvankelijk echter nog niet zichtbaar. Wie de expositie bezoekt, krijgt eerder de indruk dat overal een frisse wind opstak, die geen verwachtingen wekte van neergang, maar van vernieuwing, bevrijding van bekrompen denkwijzen. De verwachtingen waren hooggespannen dat deze vernieuwingen zouden leiden tot een nieuwe bloei van kerk en geloof.
Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 9 juni 2022. Neem een jaarabonnement (€ 49,95). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!