Terwijl het rumoer rond seksueel misbruik van publiek bekende figuren in The Voice of Holland groot is, komt de paus met uitspraken over het huwelijksleven. Meer dan in de protestantse traditie gebruikelijk is, wijdt ‘Rome’ vandaag woorden aan vaderschap en moederschap, aan seksualiteit en opvoeding.
Is het min of meer toevallig dat in het begin van dit jaar veel verkeerde berichten over seksualiteit het nieuws haalden? Half januari werd bekend dat de Britse prins Andrew per direct afstand moet doen van zijn twaalf militaire titels. Een zware straf is dit voor Andrew, die sinds 1979 de marine diende, die vocht in de Falkland-oorlog. Tijdens officiële koninklijke gelegenheden mag hij niet meer aanwezig zijn: over een enkele week al, als zijn moeder, koningin Elizabeth, zeventig jaar op de troon zit.
De reden? In de Verenigde Staten is een procedure tegen de prins gestart vanwege seksueel misbruik. In 2001 zou hij een toen zeventienjarige Amerikaanse diverse keren hebben verkracht. Dat was in het huis van een steenrijke investeerder, Jeffrey Epstein, een man die bekend was om zijn seksfeestjes met minderjarige meisjes. In de cel beroofde deze 66-jarige miljardair zich in 2019 van het leven. Heftiger relaas is nauwelijks te bedenken, dit verhaal vol verstrengeling van schandalig omgaan met geld, seks en macht.
The Voice of Holland
Daags erna verschoof de aandacht naar jarenlang seksueel overschrijdend gedrag bij The Voice of Holland, een talentenshow van de commerciële omroep RTL. Tegen een prominente medewerker aan het programma, de partner van actrice en tv-presentator Linda de Mol, is aangifte gedaan, evenals tegen de rapper Ali B. De Mol en Ali B., het zijn geen namen die gewoonlijk op mijn netvlies staan en ditzelfde zal gelden voor de RD-redactie, die aan het schandaal daarom aanvankelijk slechts een klein bericht wijdde. Voor Nederland als geheel zijn deze namen echter publiek bezit.
Onze nieuwe minister van justitie, Dilan Yeşilgöz-Zegerius, wees in deze situatie op het grote belang van het doen van aangifte door iedereen die slachtoffer is van seksuele intimidatie of geweld. ‘Dan kunnen politie en Openbaar Ministerie een onderzoek starten.’
Gomarus Scholengemeenschap
Mij valt op dat politici zoveel zakelijker reageren dan wanneer er misstanden voorkomen waar orthodoxe christenen bij betrokken zijn. Ik roep het NRC-artikel van tien maanden geleden in herinnering, waarin de vinger gelegd werd bij het klimaat op de Gomarus Scholengemeenschap in Gorinchem. Voor alle helderheid: dat deze school een veilig klimaat moet bieden voor homoseksuele leerlingen, is duidelijk – en door het publieke gesprek hierover zijn er stappen gezet. Als deze school in het nieuws is, lees ik echter dat Yeşilgöz als VVD-kamerlid ‘hier echt rillingen van krijgt’, moeten ‘verantwoordelijken zich doodschamen’, aldus een PVV-kamerlid en spreekt de PvdA over ‘intens verdrietig’.
Ten aanzien van The Voice is de reactie van staatssecretaris Gunay Uslu van cultuur en media dat ‘grensoverschrijdend seksueel gedrag’ aangepakt moet worden, een terechte opmerking. Emotie en verontwaardiging kregen pas woorden toen de enorme omvang van het schandaal duidelijk werd, dan is Uslu ‘misselijk’ en Yeşilgöz ‘woedend’.
Met jonge jongens afgesproken
Hoe was het toen D66-kamerlid Sidney Smeets een maand na zijn verkiezing in maart jl. moest erkennen dat hij met tientallen ‘jonge jongens had afgesproken en seks met hen had gehad’. Kreeg D66-leider Kaag hier koude rillingen van, was ze intens verdrietig? Nee, ze respecteerde het besluit van Smeets om terug te treden en merkte op ‘dat er nog een wereld te winnen is als het gaat om de persoonlijke vrijheid en veiligheid van mensen. Ik vind het belangrijk dat we in Nederland de komende tijd werken aan een veiliger omgeving voor lhbti’ers, die in sommige situaties kwetsbaar zijn.’ Selectief in onze boosheid, dat zie ik.
Online shaming
In de eerste januariweek kwam het KRO/NCRV-programma Pointer met een onderzoek naar online shaming, het ongewenst verspreiden van digitale naaktfoto’s. Een op de vier basisscholen heeft hiermee te maken, kinderen van tien, elf jaar. Op negentig procent van de middelbare scholen komt dit voor. Elke maand zijn honderden personen hiervan het slachtoffer. Het zijn leerlingen die elkaar met bloot materiaal pesten, als een verkering uitgaat. De schade in een gezonde emotionele en seksuele ontwikkeling bij kinderen en jongeren is groot.
En de mening van een onderzoeker van Rutgers, de invloedrijke stichting voor seksuele gezondheid en rechten voor iedereen? Die vindt online flirten helpend om je seksuele identiteit te vinden, ziet flirten als plezier maken. Shaming verbieden betekent het ontnemen van seksuele vrijheid! Rutgers wil daarom de focus op de daders én benadrukt slechts dat niemand iets tegen zijn wil moet doen.
Moreel oordeel
Schrijnend in dit en andere gevallen is dat seculier Nederland zich verre van een moreel oordeel houdt. Terwijl het COC elke zin uit de waardevolle en richtinggevende lesmethode ‘Wonderlijk gemaakt’ van Driestar Educatief onder een vergrootglas legt, bepleiten politici en belangenorganisaties bij misstanden door artiesten of sporters als eerste het doen van aangifte. Tja, aangifte doe je ook als je fiets gestolen wordt…, daarmee alleen pak je geen misstanden in de wortel aan.
Het lijkt me onderdeel van een ontwrichte samenleving te zijn als niet gezien wordt dat een vrije seksuele moraal de maatschappij enorm laat ontsporen. Met repareren van persoonlijke schade of met de nodige begeleiding van slachtoffers alleen zijn we er niet. We hebben een levensovertuiging nodig waarin naastenliefde, integriteit, gezonde eigenwaarde en een juist zicht op de gave van seksualiteit samengaan.
Ouderschap en menselijkheid
Van tijd tot tijd doet paus Franciscus een poging hiertoe. Op 5 januari sprak hij over de verweesde maatschappij, over het belang van vader en moeder zijn. In de media lezen we dan dat de paus stellen kritiseert die ervoor kiezen om huisdieren te nemen in plaats van kinderen, wat hij egoïstisch noemen zou, omdat afzien van ouderschap leidt tot verlies van menselijkheid. ‘We hebben de rijkdom van het vaderschap en moederschap nodig.’
De AD-columnist Debby Gerritsen reageert als gestoken door een bedreigde wesp en illustreert zo dat in deze discussie een moreel oordeel ongewenst is. ‘“Gaat heen en vermenigvuldigt u!”, zegt de man die zélf niet eens seks heeft, laat staan kinderen’. Het doet geen recht aan wat de rooms-katholieke kerkleider echt gezegd heeft. In een meditatief woord over het vaderschap van Jozef legde hij een verband tussen egoïsme en verweesd zijn én ‘vroeg hij de heilige Jozef om de genade de gewetens wakker te schudden en de mensen na te laten denken over het krijgen van kinderen’. Vaderlijke liefde bepleitte hij. Hier spreekt iemand (al noem ik Jozef liever zelfopofferend dan heilig) die vanuit een christelijke levensovertuiging naar de zegen van het huwelijk kijkt, naar de gave van seksualiteit.
Heilig
In het manifest dat CU-leider Segers anderhalf jaar geleden schreef, stelt hij dat sterke, duurzame en liefdevolle relaties ons gelukkig maken. Zijn collega Van der Staaij (SGP) is al jaren het boegbeeld tegen overspelreclames. Zij hebben niet alleen de Bijbel aan hun zijde, maar kunnen zich in een publiek debat ook op serieus onderzoek beroepen, zoals recent gepubliceerd door de universiteit van Toronto. Wat hoorden we vanuit Canada? Christenen die geloven dat de seksuele relatie met hun partner iets heiligs is, zijn ten aanzien van hun seksualiteit bovengemiddeld tevreden. Juist de overtuiging dat seksualiteit een bijzondere gave van God is, maakt mensen gelukkig met hun seksleven.
Gezien het getuigenis van de kerk in de wereld is het een ingrijpende werkelijkheid dat de Protestantse Kerk en haar voorlopers een wissel omgezet hebben, toen ze ruimte gaven aan de zegening van relaties van mensen van hetzelfde geslacht. Juist in dit verband heeft prof. A.A. van Ruler gewezen op de apostolische taak van de kerk, namelijk dat haar spreken over het huwelijk iets met de wereld doet. Overigens heeft Van Ruler niet alleen oog voor het missionaire, maar legt hij uit dat de relatie tussen man en vrouw de bijbelse heilsleer en levensleer vervat, dat een mens in het huwelijk het eigenlijke van Gods bedoeling met de wereld beleeft, namelijk de vreugde.
Hier ligt ook de reden dat het ontbreken van aandacht voor het huwelijk in de grondleggende artikelen in de kerkorde desastreus is, dat gereformeerde belijders blijvend aandacht voor dit pijnpunt blijven vragen. Het maakt dat we met redenen uitdragen dat Gods goede geboden heilzaam voor alle mensen zijn, dat die geboden ook het welzijn van de seculiere mens beogen. Immers, wie zou de vreugde vanwege het werk van de Schepper prijs willen geven voor de ellende waarin prins Andrew zichzelf stortte, voor het gedoe dat ertoe leidde dat RTL The Voice van de buis moest halen, voor de schade na seksueel misbruik van onschuldige kinderen?
Onderwijs
In de catechese gaat het vandaag om onderwijs in de geloofsleer, om bijbelse noties als verzoening, rechtvaardiging, heiliging te ontvouwen op het niveau van kinderen en jongeren. Onderwijs over het unieke van het huwelijk hoort hier meer dan ooit bij, opdat dit geschenk van God geheimenis blijft, een geheimenis waarin je ingewijd mag worden. Om met je meest intieme naaste mede-erfgenaam te zijn van de genade van het leven (1 Petr.3), anderen tot zegen.
Geïnteresseerd in meer inhoudsvolle artikelen? Neem een jaarabonnement (€ 49,95). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!